CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Jean de Cuba - Hortus sanitatis, Tractatus de piscibus IV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 09/05/2025. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, Catherine Jacquemard, Brigitte Gauvin, Marie-Agnès Lucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013.consultable en ligne

Gardus, gladius et glaucus (Épernay, BM, Inc. 3017)

1. VB SN, 17, 55, 1
[α] VB SN, 17, 55, 1
Actor. [α] Gardo2apparatgardus 1536. piscis est fluvialis gratissimi saporis, vendesiae3apparatdendesiae VBd. similis, sed per ruborem oculorum ab ea discernitur. Uterque autem mediocris quantitatis4apparatquantitas 1491 Prüss1. est.
2. VB SN, 17, 55, 2
[β] Isid. orig.12, 6, 155sourcesGladius dicitur eo quod rostro mucronato sit : ob hoc naues perfossas mergit.
Isidorus. [β] Gladius dictus est eo quod rostro mucronato sit, et ob hoc naves perfossas mergit.
3. VB SN, 17, 55, 3
[γ] Arist. HA, 602 a 28-34 MS6sourcesSunt boni aput ascensionem Canis. Et in illo tempore inveniebatur in suis alis quiddam simile vermi, et dicitur ostaroz, et est simile scorpioni et equalis aranee, et inducit eis dolorem magnum et propter hoc salit multotiens, sicut salit delfin, propter dolorem.
Aristoteles. [γ] Hastarios7philologieLe mot grec pour désigner ce parasite est οἶστρος, transcrit ostaroz par Michel Scot et hastar(i)os dans l’Hortus sanitatis., alias8apparathastarios alias : hastaleos alias VB2 hastarios alias non hab. VBd. hastaros9apparatharastos 1536., id est gladius marinus, est similis scorpioni et aequalis araneae. Et inducit magnum dolorem piscibus ideoque saliunt multotiens. Nam et delphinus propter dolorem salit, quia sub pinna pungitur ejus aculeo qui gladius vocatur.

Notes d’apparat :

2. gardus 1536. | 

3. dendesiae VBd. | 

4. quantitas 1491 Prüss1. | 

8. hastarios alias : hastaleos alias VB2 hastarios alias non hab. VBd. | 

9. harastos 1536.

Notes philologiques :

7. Le mot grec pour désigner ce parasite est οἶστρος, transcrit ostaroz par Michel Scot et hastar(i)os dans l’Hortus sanitatis.

Notes de source :

5. Gladius dicitur eo quod rostro mucronato sit : ob hoc naues perfossas mergit. | 

6. Sunt boni aput ascensionem Canis. Et in illo tempore inveniebatur in suis alis quiddam simile vermi, et dicitur ostaroz, et est simile scorpioni et equalis aranee, et inducit eis dolorem magnum et propter hoc salit multotiens, sicut salit delfin, propter dolorem.