CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Jean de Cuba - Hortus sanitatis, Tractatus de piscibus IV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 09/05/2025. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, Catherine Jacquemard, Brigitte Gauvin, Marie-Agnès Lucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013.consultable en ligne

Operationes

3. VB SN, 17, 118, 3
[α] TC nat.6, 29
A. Ex Libro de naturis rerum2philologieUne partie du chapitre De koki est reprise dans le chapitre Felchus, le reste dans celui-ci. Le passage est fidèlement recopié.. [α] Koky est animal in terra sicut in mari manens. Cartilaginosum habet corpus, ut sepia3apparatsapia 1491., ossaque minus debito robusta, unde fit4apparatunde fit om. 1491 Prüss1 1536. ut5apparatut om. 1491 Prüss1. prae infirmitate aliquando6apparataliquando post crurium hab. VB. crurium vix ambulare possit seque in pedibus sustentare7philologieD’après Arist. HA 567 a 7 MS : Et nequid ambulare, quoniam non potest se sustinere suis pedibus, et est carnosus, mollis et ejus ossa sunt cartillaginosa..
4. VB SN, 17, 118, 3
[β] TC nat.6, 29
B. [β] Ambulatio ergo ipsius est potius ex8apparatin 1491 Prüss1 1536. vigore spiritus et levitate corporis quam ex virtute. Dentes habet acutos valde, caudam parvam ut cervus9philologieD’après Arist. HA 498 b 14 MS : Et similiter koki habet caudam parvam et assimilatur caude cervi., renes ut vacca10philologieD’après Arist. HA 497 a 6 MS : Et hoc invenitur in animali quodam focah. Nam renes ipsius assimilantur renibus vaccae et sunt duriores omnibus aliis renibus..
5. VB SN, 17, 118, 3
[γ] TC nat.6, 29
C. [γ] Venter ejus sanguine caret, quia duae venae quae ramificantur super renes usque ad ventrem [in eis]11apparatin eis delevimus.12philologieNous n’avons pas traduit les termes in eis déplacés par Vincent de Beauvais sans souci de la cohérence du texte. non perveniunt13philologieD’après Arist. HA 497 a 12-13 MS : Due vero vene que procedunt ad renes ramificantur in eis et non proveniunt ad suos ventriculos. En fait, chez Aristote, ce passage semble ne plus concerner spécifiquement le phoque, mais tous les animaux..
6. VB SN, 17, 118, 3
[δ] TC nat.6, 29
D. [δ] Cetera vero corporis membra sanguinem habent.
7. VB SN, 17, 118, 3
[ε] TC nat.6, 29
E. [ε] Hoc animal habet quattuor pedes, et habent inflexiones digiti quinque in utroque pede ; figuraque pedis est ut cauda piscis14philologieD’après Arist. HA 498 a 33-40 MS : Animal vero marinum quod dicitur koki est sicut quadrupes transversum naturaliter, quoniam pedes ejus sunt post generationem suorum humerorum, et assimilantur manibus, quoniam sunt sicut manus bestiarum. Et pedes ejus habent quinque digitos ad similitudinem ursi, et in quolibet digito sunt tres juncturae flexibiles, et in extremitate cujuslibet digiti est ungula modica. Pedes autem posteriores habent quinque digitos uterque et juncturas et ungulas, et flexio eorum est sicut flexio pedum anteriorum et figura pedum assimilatur figurae caudae piscium..
8. VB SN, 17, 118, 3
[ζ] TC nat.6, 29
F. [ζ] In aquis spirare non valet. Dormit autem prope mare super terram, ibique fetus suos parit duos aut15apparatvel 1536. tres.
9. VB SN, 17, 118, 3
[η] TC nat.6, 29
G. [η] Transacto vero die duodecimo post partum, sequitur fetus matrem suam ad mare, et hoc multotiens in die, ut aquis marinis assuescat. Hoc animal mammillas habet, unde fetus lactet. Vox ejus est sicut tauri, maximeque cum interficitur ; difficulter autem interimi potest16apparatpost potest add. nisi cum malleis VB..

Notes d’apparat :

3. sapia 1491. | 

4. unde fit om. 1491 Prüss1 1536. | 

5. ut om. 1491 Prüss1. | 

6. aliquando post crurium hab. VB. | 

8. in 1491 Prüss1 1536. | 

11. in eis delevimus. | 

15. vel 1536. | 

16. post potest add. nisi cum malleis VB.

Notes philologiques :

2. Une partie du chapitre De koki est reprise dans le chapitre Felchus, le reste dans celui-ci. Le passage est fidèlement recopié. | 

7. D’après Arist. HA 567 a 7 MS : Et nequid ambulare, quoniam non potest se sustinere suis pedibus, et est carnosus, mollis et ejus ossa sunt cartillaginosa. | 

9. D’après Arist. HA 498 b 14 MS : Et similiter koki habet caudam parvam et assimilatur caude cervi. | 

10. D’après Arist. HA 497 a 6 MS : Et hoc invenitur in animali quodam focah. Nam renes ipsius assimilantur renibus vaccae et sunt duriores omnibus aliis renibus. | 

12. Nous n’avons pas traduit les termes in eis déplacés par Vincent de Beauvais sans souci de la cohérence du texte. | 

13. D’après Arist. HA 497 a 12-13 MS : Due vero vene que procedunt ad renes ramificantur in eis et non proveniunt ad suos ventriculos. En fait, chez Aristote, ce passage semble ne plus concerner spécifiquement le phoque, mais tous les animaux. | 

14. D’après Arist. HA 498 a 33-40 MS : Animal vero marinum quod dicitur koki est sicut quadrupes transversum naturaliter, quoniam pedes ejus sunt post generationem suorum humerorum, et assimilantur manibus, quoniam sunt sicut manus bestiarum. Et pedes ejus habent quinque digitos ad similitudinem ursi, et in quolibet digito sunt tres juncturae flexibiles, et in extremitate cujuslibet digiti est ungula modica. Pedes autem posteriores habent quinque digitos uterque et juncturas et ungulas, et flexio eorum est sicut flexio pedum anteriorum et figura pedum assimilatur figurae caudae piscium.