CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Jean de Cuba - Hortus sanitatis, Tractatus de piscibus IV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 09/05/2025. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, Catherine Jacquemard, Brigitte Gauvin, Marie-Agnès Lucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013.consultable en ligne

Operationes

3. VB SN, 17, 63, 2
[α] Plin. nat.9, 953sourcesLocustae crusta fragili muniuntur in eo genere quod caret sanguine. Latent mensibus quinis. Similiter cancri, qui eodem tempore occultantur, […].
A. Plinius libro IX2philologieLa citation de Pline trouvée chez Vincent de Beauvais a été fragmentée par le compilateur de l’Hortus sanitatis (voir Arist. HA 590 b 26-32 ; Arist. HA 601 a 12-23).. [α] Locustae pisces crusta fragili muniuntur ; in eo genere quod caret sanguine latent mensibus quinis. Similiter et cancri, qui eodem tempore occultantur.
4. VB SN, 17, 63, 2
[β] Plin. nat.9, 954sources[…] et ambo ueris principio senectutem anguium more exuunt renouatione tergorum. Cetera in undis natant ; locustae reptantium more fluitant, […]
B. [β] Et ambo veris principio senectutem5apparatsenectute in 1491 Prüss1. more anguium exuunt6apparatexeunt 1491 exesit Prüss1. renovatione tergorum. Cetera7apparatcetera correximus ex Plin. : ceterum 1491 Prüss1 1536 VB. in undis natant ; locustae reptantium more fluitant.
5. VB SN, 17, 63, 2
[γ] Plin. nat.9, 958sources[…] si nullus ingruat metus, recto meatu, cornibus, quae sunt propria rotunditate praepilata, ad latera porrectis ; isdem erectis in pauore obliquae in latera procedunt. Cornibus inter se dimicant.
C. [γ] Si nullus ingruat9apparatingravat 1491 Prüss1. metus, recto meatu, cornibus, quae sunt rotunditate praepilata, ad latera porrectis, et eisdem erectis in10apparatin non hab. VBd. pavore oblique in latera procedunt11apparatprocedant 1491 Prüss1.. Cornibus inter se dimicant.
6. VB SN, 17, 63, 2
[δ] Plin. nat.9, 9612sources[Locustae] uiuunt petrosis locis, cancri mollibus.
D. [δ] Vivunt autem hujusmodi locustae in petrosis locis. In Indico mari locustae quaterna cubita implent.
7. VB SN, 17, 63, 2
[ε] Plin. nat.9, 18513sourcesPolypum in tantum locusta pauet ut, si iuxta uideat omnino, moriatur, locustam conger ; rursus polypum congri lacerant.
[ζ] compil.
E. [ε] Polippum in tantum locusta pavet14philologieLe texte de Pline a manifestement été mal compris par Vincent de Beauvais repris par l’auteur de l’Hortus sanitatis, qui fait de conger le sujet implicite de pavet locustam. En revanche, l’interprétation du passage est correcte au chapitre 24 de l’Hortus sanitatis, Conger. ut, si juxta viderit, omnino moriatur. Locustam15apparatlocusta 1491 Prüss1. quoque conger inimicus lacerat [ζ] et perimit16apparatet perimit non hab. VB..

Notes d’apparat :

5. senectute in 1491 Prüss1. | 

6. exeunt 1491 exesit Prüss1. | 

7. cetera correximus ex Plin. : ceterum 1491 Prüss1 1536 VB. | 

9. ingravat 1491 Prüss1. | 

10. in non hab. VBd. | 

11. procedant 1491 Prüss1. | 

15. locusta 1491 Prüss1. | 

16. et perimit non hab. VB.

Notes philologiques :

2. La citation de Pline trouvée chez Vincent de Beauvais a été fragmentée par le compilateur de l’Hortus sanitatis (voir Arist. HA 590 b 26-32 ; Arist. HA 601 a 12-23). | 

14. Le texte de Pline a manifestement été mal compris par Vincent de Beauvais repris par l’auteur de l’Hortus sanitatis, qui fait de conger le sujet implicite de pavet locustam. En revanche, l’interprétation du passage est correcte au chapitre 24 de l’Hortus sanitatis, Conger.

Notes de source :

3. Locustae crusta fragili muniuntur in eo genere quod caret sanguine. Latent mensibus quinis. Similiter cancri, qui eodem tempore occultantur, […]. | 

4. […] et ambo ueris principio senectutem anguium more exuunt renouatione tergorum. Cetera in undis natant ; locustae reptantium more fluitant, […] | 

8. […] si nullus ingruat metus, recto meatu, cornibus, quae sunt propria rotunditate praepilata, ad latera porrectis ; isdem erectis in pauore obliquae in latera procedunt. Cornibus inter se dimicant. | 

12. [Locustae] uiuunt petrosis locis, cancri mollibus. | 

13. Polypum in tantum locusta pauet ut, si iuxta uideat omnino, moriatur, locustam conger ; rursus polypum congri lacerant.