Source de référence : Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, CatherineJacquemard, BrigitteGauvin, Marie-AgnèsLucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013consultable en ligne

Mugilus (Valognes, BM, R 99)

1. VB, SN, 17, 67, 1
[α] Isid. orig. 12, 6, 26*
Isidorus. [α] Mugilusa ex eo nomen habet quod sit multum agilisa’. Nam, ubi dispositas senserit piscatorum insidias, confestim retrorsum rediens ita rete transilit ut volare piscem videas.
2. VB, SN, 17, 67, 2
[β] Plin. nat. 9, 59*
[γ] Plin. nat. 9, 29*
[δ] Plin. nat. 9, 185*
[ε] Plin. nat. 9, 54*
Plinius libro IX. [β] Mugilum natura ridetur, in metu capite abscondito totos se occultare credentium. Iisdem tamen tanta facilitasbb’ ut in Phoenice et Narbonensi provincia, coitus tempore, e vivariis maremc, linea longinqua per os ad branchias religata, emissum in mare eodemqued linea retractum feminae sequantur ad litus rursusque feminam mares partus tempore. [γ] In Narbonensise provinciaef et in Nemausiensig agro, stagnoh sciliceti Laternac’ appellato, ubi homines delphini societate et mugilumjd’ piscanturke’. [δ] Mugilus et lupus odio flagrant mutuo. [ε] Mugiles aliorum piscium vim timentes, super naves exiliunt et tam praecipuae velocitatisf’ sunt ut transversa navigia interim superjactentg’.
3. VB, SN, 17, 67, 4
[ζ] Plin. nat. 32, 12*
Idem librol XXXIIm. [ζ] Mugil scit in esca hamum esse atque insidias non ignorat. Tantan est ei aviditas ut cauda verberando cibos excutiat.
4. VB, SN, 17, 67, 5
[η] TC, nat. 7, 50, 1-6
Jorathh’. [η] Mugiluso est piscis velocissimus in aquis fluvialibus, sed naturaliter incautus. Nam deridetur ejus stultitia, cum in metu capite absconso totum corpus absconsum ac securum credit. Hic cum lucio inimicitias habet hieme tantum, et hujusmodi causa creditur quia tunc rarus est cibus pro quo dimicant. Aestate vero abundatp, et ideo tuncq ad concordiam rediguntur.