CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Jean de Cuba - Hortus sanitatis, Tractatus de piscibus IV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 09/05/2025. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, Catherine Jacquemard, Brigitte Gauvin, Marie-Agnès Lucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013.consultable en ligne

Rayte et raha (Épernay, BM, Inc. 3017)

1. VB SN, 17, 84, 1
[α] TC nat.7, 68
Ex Libro2apparatlibris 1491 Prüss1. de naturis rerum3philologieVincent de Beauvais suit fidèlement le texte de Thomas de Cantimpré : s’il est un peu plus concis, il reprend tous les aspects retenus par sa source. Il corrige cependant la leçon impregnantur en impinguantur.. [α] Rayte4apparatraithe VB., quae rahis5apparatrais VB. gallice dicuntur6apparatdicitur VBd., est piscis maris inter pisces nobiles reputatus, admodum vilis, et hoc ubi est piscium copia7apparatpost copia add. et 1536.. Propemodum rotundus est, et in longitudine et latitudine fere aequalis. Oculos habet horribiles. Os quoque deformitate lividum8philologieOn trouve luridum, de sens voisin, chez Thomas de Cantimpré., et hoc non eo loco quo pisces ceteri, sed loco ventris ; ubi vero caput et oculi sunt, os non habet9apparathabent 1491 VB2.. Caudam habet praelongam ut coluber et in ea spinulas quasdam acutas valde. Habet et quandoque in capite lapidem, nec credimus quod natura creaverit eum inutilem. Hujus carnes indigestibiles sunt ut carnes bovinae. Impinguatur, ut dicit Aristoteles, vento meridionali flante.
2. VB SN, 17, 84, 2
[β] AS 2, 8, 27a10sourcesQui est piscis, qui nominatur Rahas. Et est iste piscis stupefaciens ; quia, cum portatur in rete, pervenit stupor eius ad manum qua portatur. Et iste piscis occultatur in harena et luto. Et venatur totum quod appropinquat ei ex piscibus, quia stupefacit ipsos et non possunt moveri, ipse ergo consequitur et comedit eos (Iorach est cité d’après Arnold de Saxe). Voir Draelants 2000, 263.
Jorath. [β] Est autem piscis nomine rahas stupefaciens, ita quod, cum rete11apparatreti 1491 VB. portatur, pervenit stupor ejus ad manum qua portatur. Hic occultatur in arena et luto. Venaturque totum quod ex piscibus appropinquat12apparatpost appropinquat hab. ei VB. et, quia stupefacit eos ita quod non possunt moveri, ipseque consequitur illos et comedit eos.

Notes d’apparat :

2. libris 1491 Prüss1. | 

4. raithe VB. | 

5. rais VB. | 

6. dicitur VBd. | 

7. post copia add. et 1536. | 

9. habent 1491 VB2. | 

11. reti 1491 VB. | 

12. post appropinquat hab. ei VB.

Notes philologiques :

3. Vincent de Beauvais suit fidèlement le texte de Thomas de Cantimpré : s’il est un peu plus concis, il reprend tous les aspects retenus par sa source. Il corrige cependant la leçon impregnantur en impinguantur. | 

8. On trouve luridum, de sens voisin, chez Thomas de Cantimpré.

Notes de source :

10. Qui est piscis, qui nominatur Rahas. Et est iste piscis stupefaciens ; quia, cum portatur in rete, pervenit stupor eius ad manum qua portatur. Et iste piscis occultatur in harena et luto. Et venatur totum quod appropinquat ei ex piscibus, quia stupefacit ipsos et non possunt moveri, ipse ergo consequitur et comedit eos (Iorach est cité d’après Arnold de Saxe). Voir Draelants 2000, 263.