Operationes
[α] Diosc. 597 GV3sourcesSepia cum atramento suo cocta cacostomacha est. Ventrem mollit. Ossis vero ejus molle est colliriis. Trachomaticis necessarie miscetur.
A. Dioscorides2philologieLe compilateur de l’Hortus sanitatis a fractionné la citation de Dioscoride trouvée chez Vincent de Beauvais en autant de médications qu’il pouvait en distinguer.. [α] Sepia cum atramento suo cocta cacostomacha4apparatcacostomacho Prüss1.5philologieTranscription du grec κακοστόμαχος, « qui fatigue l’estomac ». est, ventrem mollit. Quod molle est ossis ejus collyriis, trachomaticis6apparattrachomaticis correximus ex Diosc. : cracomaticis 1491 Prüss1 1536 VB. necessarie7apparatnecessariae 1536. miscetur.
[α] compil.
[β] Diosc. 597 GV9sourcesOssa tunsa rubiginem dentibus tollunt. Maculas carnis integro restituent colori.
B. Item8apparatitem non hab. VB.. [β] Ossa tusa rubiginem10apparatrubiginem correximus ex Diosc. : oniguinem 1491 Prüss1 1536 VB2 onimguinem VBd. dentibus tollunt, maculas carnis integro colori11apparatcolore 1536. restituunt.
[γ] Diosc. 597 GV12sourcesGlaucomati hominum vel animalium in oculis sufflando maxime cum sale ad sanitatem perducit.
C. [γ] Glaucomata hominum vel animalium in oculis sufflando maxime cum sale ad sanitatem perducunt.
[δ] Diosc. 597 GV13sourcesOs ejus tritum et cum aqua bibitum thoracis vitiis et asmaticis cito prodest.
D. [δ] Os14apparatante os hab. item VB. ejus tritum et cum aqua bibitum toracis vitiis et asmaticis omnino prodest.
[ε] Plin. nat.32, 7115sourcesTumorem oculorum ruboremque saepiae cortex cum lacte mulieris inlitus sedat, et per se scabritias emendat.
E. Plinius libro XXXII. [ε] Oculorum tumorem ruboremque sepiae cortex cum lacte mulieris illitus sanat, et per se scabritias16apparatscatiricias 1491 Prüss1 1536. emendat.
[ζ] Plin. nat.32, 7217sourcesExtrahit et squamas eius cinis. Cicatrices oculorum cum melle sanat, […] emendat et albugines iumentorum.
F. [ζ] Cinis ejusdem corticis cicatrices oculorum sanat et albugines jumentorum emendat.
[η] Plin. nat.32, 10018sources[Apsinthium] aluum soluit et noxiis animalibus intestina liberat (soluunt et saepiae) ; in cibo datur cum oleo et sale et farina coctum.
[θ] Plin. nat.32, 12520sourcesExtrahit corpori tela inhaerentia saepiarum testae cinis, item purpurarum testae ex aqua, salsamentorum carnes, cancri fluuiatiles triti, siluri fluviatilis […] carnes inpositae.
G. [η] Sepiae in cibo solvunt19philologieLa structure de la phrase de Pline a induit en erreur Vincent de Beauvais ; Pline signifie simplement ici que la seiche a, comme l’absinthe, la propriété de relâcher les intestins.[θ] earumque testae ex aqua salsamentorum inhaerentia corpori tela extrahunt.
[ι] Plin. nat.32, 8521sourcesMedetur et lentigini ceterisque uitiis ex ossibus saepiarum cinis.
H. [ι] Medentur et lentigini ceterisque vitiis ex ossibus sepiarum ustis.
[κ] Plin. nat.32, 8523sourcesEt carnes excrescentes tollit et umida ulcera.
I. Idem22apparatideo VBd.. [κ] Cinis et carnes excrescentes tollit et humida ulcera.
[λ] Circa instans, ,De osse sepie, 24sourcesAd dentes dealbandos pulvis eius subtilis in panno lineo subtili ponatur et inde dentes fricentur (Matthaeus Platearius, Circa instans, 1939, p. 90).
K. Platearius. [λ] Os sepiae quod in ejus ventre invenitur ad albandos dentes valet, si pulvere ejus subtili in panno lineo posito fricentur.
[μ] Circa instans, ,De osse sepie, 25sourcesAd faciem dealbandam pulvis eius conficiatur cum unguento citrino et illiniatur facies (Matthaeus Platearius, Circa instans, 1939, p. 90).
L. [μ] Ad faciem quoque dealbandam pulvis ejus cum unguento citrino conficitur.
Notes d’apparat :
4. cacostomacho Prüss1. |
6. trachomaticis correximus ex Diosc. : cracomaticis 1491 Prüss1 1536 VB. |
7. necessariae 1536. |
8. item non hab. VB. |
10. rubiginem correximus ex Diosc. : oniguinem 1491 Prüss1 1536 VB2 onimguinem VBd. |
11. colore 1536. |
14. ante os hab. item VB. |
16. scatiricias 1491 Prüss1 1536. |
22. ideo VBd.
Notes philologiques :
2. Le compilateur de l’Hortus sanitatis a fractionné la citation de Dioscoride trouvée chez Vincent de Beauvais en autant de médications qu’il pouvait en distinguer. |
5. Transcription du grec κακοστόμαχος, « qui fatigue l’estomac ». |
19. La structure de la phrase de Pline a induit en erreur Vincent de Beauvais ; Pline signifie simplement ici que la seiche a, comme l’absinthe, la propriété de relâcher les intestins.
Notes de source :
3. Sepia cum atramento suo cocta cacostomacha est. Ventrem mollit. Ossis vero ejus molle est colliriis. Trachomaticis necessarie miscetur. |
9. Ossa tunsa rubiginem dentibus tollunt. Maculas carnis integro restituent colori. |
12. Glaucomati hominum vel animalium in oculis sufflando maxime cum sale ad sanitatem perducit. |
13. Os ejus tritum et cum aqua bibitum thoracis vitiis et asmaticis cito prodest. |
15. Tumorem oculorum ruboremque saepiae cortex cum lacte mulieris inlitus sedat, et per se scabritias emendat. |
17. Extrahit et squamas eius cinis. Cicatrices oculorum cum melle sanat, […] emendat et albugines iumentorum. |
18. [Apsinthium] aluum soluit et noxiis animalibus intestina liberat (soluunt et saepiae) ; in cibo datur cum oleo et sale et farina coctum. |
20. Extrahit corpori tela inhaerentia saepiarum testae cinis, item purpurarum testae ex aqua, salsamentorum carnes, cancri fluuiatiles triti, siluri fluviatilis […] carnes inpositae. |
21. Medetur et lentigini ceterisque uitiis ex ossibus saepiarum cinis. |
23. Et carnes excrescentes tollit et umida ulcera. |
24. Ad dentes dealbandos pulvis eius subtilis in panno lineo subtili ponatur et inde dentes fricentur (Matthaeus Platearius, Circa instans, 1939, p. 90). |
25. Ad faciem dealbandam pulvis eius conficiatur cum unguento citrino et illiniatur facies (Matthaeus Platearius, Circa instans, 1939, p. 90).