Spongia, scuamis et scinti (Épernay, BM, Inc. 3017)
Albertus in libro De naturis animalium. [α] Spongia marinorum est, quae multorum generum2apparatpost generum hab. sicut in antehabitis diximus AM. est3apparatest ante generum hab. AM.. Et conveniunt cum animalibus in motu contractionis et dilatationis. Quaedam earum4apparateorum AM. immobiles sunt a saxis, et si abrumpantur, a5apparata om. 1536. radicibus recrescunt6philologieVoir Plin. nat. 9, 149 : […] ex relictis radicibus recrescere in petris [aiunt]. Voir aussi Arist. HA 548 b 17-19 : « Si on l’arrache en la brisant, elle repousse à partir du pied qui reste et se reconstitue » (Louis 1968, 31).. Quaedam autem sunt mobiles de loco ad locum. In turbatis melius vivunt, et in puris aquis putrescunt ; et cibantur7apparatpost cibantur add. in 1536. limo et piscibus et ostreis8philologieVoir Plin. nat. 9, 148 : aluntur conchis, pisce, limo..
In libro ut supra. [β] Scuamis10apparatscuatina AM. est11apparatest post marinus hab. AM. piscis marinus, quem12apparatquam 1491 Prüss1. Germani catulam13apparatcatulum AM. maris vocant. Hic14apparathinc 1536. quinque pedes habet in longum et caudam monopedalem. Hic piscis in limo absconditus improvisos interficit pisces. Cutem etiam15apparatenim AM. habet ita asperam ut ea, cum sicca fuerit, ligna16apparatlingua 1491. et ebora poliantur. Pilus vero ejus brevis est et niger et17apparatet non hab. AM. similis aristis herbae fullonum et adeo durus est ut ferro et calibe vix possit scindi18apparatincidi AM..
In eodem libro. [γ] Scinti19apparatscinci AM. animalia sunt aquatica in Nilo natantia, cocodrillis20apparatcrocodilis 1536. figura21apparatfigura non hab. AM. similia, sed sunt multum22apparatmulto AM. minora et contractiora. Horum carnibus infecta pocula vim veneni extinguunt. Praenuntiant etiam tempestates, antra sua intrantia23apparatarantia 1491 Prüss1 1536. et ostium ab opposito ejus venti qui flaturus est aperientia et cauda villosa24apparatpost villosa hab. quam habent AM. aliud25apparataliud non hab. AM. foramen, quod ad ventum respicit, obturantia26apparatobturantis 1491 Prüss1 obturantes 1536..
Notes d’apparat :
2. post generum hab. sicut in antehabitis diximus AM. |
3. est ante generum hab. AM. |
4. eorum AM. |
5. a om. 1536. |
7. post cibantur add. in 1536. |
10. scuatina AM. |
11. est post marinus hab. AM. |
12. quam 1491 Prüss1. |
13. catulum AM. |
14. hinc 1536. |
15. enim AM. |
16. lingua 1491. |
17. et non hab. AM. |
18. incidi AM. |
19. scinci AM. |
20. crocodilis 1536. |
21. figura non hab. AM. |
22. multo AM. |
23. arantia 1491 Prüss1 1536. |
24. post villosa hab. quam habent AM. |
25. aliud non hab. AM. |
26. obturantis 1491 Prüss1 obturantes 1536.
Notes philologiques :
6. Voir Plin. nat. 9, 149 : […] ex relictis radicibus recrescere in petris [aiunt]. Voir aussi Arist. HA 548 b 17-19 : « Si on l’arrache en la brisant, elle repousse à partir du pied qui reste et se reconstitue » (Louis 1968, 31). |
8. Voir Plin. nat. 9, 148 : aluntur conchis, pisce, limo. |
9. Les informations données dans ce paragraphe sur l’ange de mer sont très semblables à celles apportées par Thomas de Cantimpré à propos de la squatina, ch. 84, 4.