CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Ambrosius - Hexæmeron liber V, capitula I-XI.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 21/11/2024. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Ambroise, Sancti Ambrosii opera pars prima qua continentur libri Exameron, De Paradiso, De Cain et Abel, De Noe, De Abraham, De Isaac, De bono mortis, Karl Schenkl (éd.), Prague, Academiae Litterarum Caesareae Vindobonensis (CSEL), 32, 1, 1897.

IX.

1. De praescientia echini futuram tempestatem nuntiantis. Eum accepisse hoc donum a Deo, cuius indulgentia in omnia creata praedicatur.
2. [α] Verg. georg.4, 194-1961sources[…] et saepe lapillos / ut cymbae instabiles fluctu iactante saburram / tollunt, his sese per inania nubila librant.
24. Echinus animal exiguum, vile ac despicabile, maritimum loquor, plerumque index futurae tempestatis, aut tranquillitatis adnuntius solet esse navigantibus. Denique cum procellam ventorum praesenserit, [α] calculum validum arripit, eumque velut saburram vehit, et tamquam anchoram trahit, ne excutiatur fluctibus. Itaque non suis se librat viribus, sed alienae stabilitatis regitur pondere. Quo indicio nautae velut signum futurae perturbationis capessunt, et sibi praecavent, ne eos imparatos turbo improvisus inveniat. Qui mathematicus, qui astrologus, quive Chaldaeus sic potest siderum cursus, sic hos coeli motus et signa comprehendere ? Quo ingenio ista collegit ? Quo doctore percepit? Quis ei fuit tanti interpres augurii ? Saepe homines confusionem aeris vident, et saepe falluntur, quod plerumque eam sine tempestate discutiat. Echinus non fallitur, echinum sua nequaquam signa praetereunt.
3. [β] Mt, 6, 262sourcesRespicite volatilia caeli […] Pater vester caelestis pascit illa.
[γ] Jb, 38, 413sourcesQuis praeparat corvo escam suam, quando pulli ejus clamant ad Deum, vagantes, eo quod non habeant cibos ?
[δ] Verg. georg, 4, 2474sources[…] aut inuisa Mineruae / laxos in foribus suspendit aranea cassis.
[ε] Jb, 39, 19-255sourcesNumquid praebebis equo fortitudinem, aut circumdabis collo ejus hinnitum ? / Numquid suscitabis eum quasi locustas ? / gloria narium ejus terror. / Terram ungula fodit ; exultat audacter : / in occursum pergit armatis. / Contemnit pavorem, / nec cedit gladio. / Super ipsum sonabit pharetra ; / vibrabit hasta et clypeus : / fervens et fremens sorbet terram, /nec reputat tubae sonare clangorem. / Ubi audierit buccinam, dicit : Vah ! / procul odoratur bellum : / exhortationem ducum, et ululatum exercitus.
[ζ] Mt, 6, 286sourcesConsiderate lilia agri quomodo crescunt : non laborant, neque nent.
[η] Ps, 103, 247sources[…] omnia in sapientia fecisti ; impleta est terra possessione tua.
[θ] Mt, 6, 268sourcesRespicite volatilia caeli […] Pater vester caelestis pascit illa.
[ι] Mt, 6, 309sourcesSi autem foenum agri, quod hodie est, et cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit, quanto magis vos modicae fidei ?
25. Unde exiguo animali tanta scientia, ut futura praenuntiet ? Quo magis in eo nihil est, quo tantam possit habere prudentiam, crede quod per indulgentiam Domini rerum omnium id quoque praescientiae huius munus acceperit. Etenim si foenum Deus sic vestit, ut miremur ; [β] si pascit volatilia ; [γ] si paravit corvo escam, pulli enim eius ad Dominum clamant ; si mulieribus dedit texturae sapientiam ; si araneam, [δ] quae tam subtiliter ac docte laxos casses suspendit in foribus, sapientiae non reliquit immunem ; [ε] si ipse virtutem equo dedit, et solvit de cervice eius formidinem, ut exsultet in campo, et occurrens regibus irrideat, odoretur bellum eminus, excitetur sono tubae ; si haec irrationabilia pleraque, [ζ] et alia insensibilia, ut foenum et lilia, replevit suae dispositione sapientiae, quid dubitamus, quod etiam in echinum contulerit huius gratiam praescientiae  ? Nihil enim inexploratum, nihil dissimulatum reliquit. Omnia videt, qui pascit omnia : [η] omnia replet sapientia, qui omnia in sapientia fecit, ut scriptum est. Et ideo si echinum visitationis suae exsortem non praetermisit ; si eum considerat, et futurorum informat indiciis, tua non considerat ? Imo vero considerat, sicut testatur eius divina Sapientia dicens : [θ] Si respicit volatilia, si pascit illa, nonne vos pluris estis illis ? [ι] Si foenum agri quod hodie est, et eras in ignem mittitur, Deus sic vestit, quanto magis vos modicae fidei ?

Notes de source :

1. […] et saepe lapillos / ut cymbae instabiles fluctu iactante saburram / tollunt, his sese per inania nubila librant. | 

2. Respicite volatilia caeli […] Pater vester caelestis pascit illa. | 

3. Quis praeparat corvo escam suam, quando pulli ejus clamant ad Deum, vagantes, eo quod non habeant cibos ? | 

4. […] aut inuisa Mineruae / laxos in foribus suspendit aranea cassis. | 

5. Numquid praebebis equo fortitudinem, aut circumdabis collo ejus hinnitum ? / Numquid suscitabis eum quasi locustas ? / gloria narium ejus terror. / Terram ungula fodit ; exultat audacter : / in occursum pergit armatis. / Contemnit pavorem, / nec cedit gladio. / Super ipsum sonabit pharetra ; / vibrabit hasta et clypeus : / fervens et fremens sorbet terram, /nec reputat tubae sonare clangorem. / Ubi audierit buccinam, dicit : Vah ! / procul odoratur bellum : / exhortationem ducum, et ululatum exercitus. | 

6. Considerate lilia agri quomodo crescunt : non laborant, neque nent. | 

7. […] omnia in sapientia fecisti ; impleta est terra possessione tua. | 

8. Respicite volatilia caeli […] Pater vester caelestis pascit illa. | 

9. Si autem foenum agri, quod hodie est, et cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit, quanto magis vos modicae fidei ?