CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Albertus Magnus - De animalibus liber XXIV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 21/11/2024. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Albert Le Grand, Albertus Magnus, De animalibus, libri XXVI. Nach del Cölner Urschrift, Hermann Stadler (éd.), Münster, Aschendorff (Beiträge zur Geschichte der Philosophie und Theologie des Mittelalters ; 16), 1920.

<61. Ipodromus>

Source : TC, De ipothamo (6, 28).
1. [α] Plin. nat.8, 961sourcesPrimus eum et quinque crocodilos Romae aedilitatis suae ludis M. Scaurus temporario euripo ostendit.
[β] AM2sourceLa précision in Nilo flumine n’était pas un emprunt fait par Thomas de Cantimpré, mais, semble-t-il, un ajout personnel ; la précision versus aequinoctialem est d’Albert le Grand.
[γ] JV Or.883sourcesIn partibus autem Indie praecipue reperiuntur […].
[δ] JV Or.884sourcesHippopotamus similiter in terra nascitur : in aquis sicut in terra similiter potens est, et inhabitat. Est autem plerumque maior elephantibus, habens rostrum resupinum, ungulas bifidas, caudam tortuosam, dentes prurigineos, dorso et hinnitu similis equo. Noctibus autem segetes depascit ad quas pergit quasi retrogradiens, ut fallente vestigio reuertenti nulle insidie præperentur. La précision in Nilo flumine semble venir de Thomas de Cantimpré.
[ε] Plin. nat.8, 955sources[…] et dentibus aprorum aduncis […].
[ζ] JV Or.886sources[…] dorso et hinnitu similis equo. Noctibus autem segetes depascit ad quas pergit quasi retrogradiens, ut fallente vestigio reuertenti nulle insidie præperentur.
61. [α] Ipodromus belua est aquatica, ut dicit Plinius, quam cum quinque cocodrillis Scaurus Romanis lusibus intulit. [β] Haec in Nilo flumine versus aequinoctialem habitat [γ] et in India praecipue invenitur. [δ] In terra autem nascitur et in terra et in aqua aequaliter valet ; est autem aliquando maior elefante. Habet autem rostrum resupinatum, ungues bifidos ut bos, caudam tortuosam, dentes prurigineos [ε] aduncos aprorum dentibus similes, [ζ] dorso vero et hinnitu est velut equus. Noctibus depascit segetes et ad ipsas pergit retrograde ut vestigia occultet, ne sibi revertenti parentur insidiae venatorum.
2. [η] AM7sourceCette information ne figure nulle part ; elle se situe à la place de cum nimia satietate distenditur.
[θ] Plin. nat.8, 958sourcesadsidua namque satietate obesus exit in litus recenti harundinum caesura speculatum atque, ubi acutissimam uidit stirpem, inprimens corpus uenam quandam in crure uulnerat atque ita profluuio sanguinis morbidum alias corpus exonerat et plagam limo rursus obducit.
[ι] Sol. coll.32, 319sources[…] per quas tamdiu obversatur, quoad stirpium acuta pedes vulnerent, ut profluvio sanguinis levetur sagina: plagam deinde caeno oblinit, usquedum vulnus conducatur in cicatricem.
[κ] Plin. nat.8, 9510sourcessed minus noxiis, tergoris ad scuta galeasque inpenetrabilis, praeterquam si umore madeant.
[λ] Plin. nat.11, 22711sourceshippopotami corio crassitudo talis, ut inde tornentur hastae.
[η] Haec bestia cum multo vadit grege [θ] et harundines recenter caesas avidissime petit vel aculeos spinarum. In talibus enim ita diu volutatur donec vulneretur in quadam sui pedis vena ex cuius sanguinatione macerari appetit : [ι] libentius enim prae ceteris partibus in pede plagam recipit et hanc receptam diligenter curat. [κ] Haec bestia dorso est impenetrabilis nisi forte cum aqua madet. [λ] Ex cute huius bestiae hastae tornantur quia valde spissa est, ut dicit Plinius.

Notes de source :

1. Primus eum et quinque crocodilos Romae aedilitatis suae ludis M. Scaurus temporario euripo ostendit. | 

3. In partibus autem Indie praecipue reperiuntur […].  | 

4. Hippopotamus similiter in terra nascitur : in aquis sicut in terra similiter potens est, et inhabitat. Est autem plerumque maior elephantibus, habens rostrum resupinum, ungulas bifidas, caudam tortuosam, dentes prurigineos, dorso et hinnitu similis equo. Noctibus autem segetes depascit ad quas pergit quasi retrogradiens, ut fallente vestigio reuertenti nulle insidie præperentur. La précision in Nilo flumine semble venir de Thomas de Cantimpré. | 

5. […] et dentibus aprorum aduncis […]. | 

6. […] dorso et hinnitu similis equo. Noctibus autem segetes depascit ad quas pergit quasi retrogradiens, ut fallente vestigio reuertenti nulle insidie præperentur. | 

8. adsidua namque satietate obesus exit in litus recenti harundinum caesura speculatum atque, ubi acutissimam uidit stirpem, inprimens corpus uenam quandam in crure uulnerat atque ita profluuio sanguinis morbidum alias corpus exonerat et plagam limo rursus obducit. | 

9. […] per quas tamdiu obversatur, quoad stirpium acuta pedes vulnerent, ut profluvio sanguinis levetur sagina: plagam deinde caeno oblinit, usquedum vulnus conducatur in cicatricem. | 

10. sed minus noxiis, tergoris ad scuta galeasque inpenetrabilis, praeterquam si umore madeant. | 

11. hippopotami corio crassitudo talis, ut inde tornentur hastae.