Source de référence : Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, , , , Presses universitaires de Caen, Caen, 2013consultable en ligne
Capitulum XIXa
Cetus
Cetus (Épernay, BM, Inc. 3017)
1. VB, SN, 17, 42, 1
[α] TC, nat. 6, 6, 1
[β] TC, nat. 6, 6, 9
[γ] TC, nat. 6, 6, 6-7
[δ] TC, nat. 6, 6, 2-3
[ε] TC, nat. 6, 6, 7-8
[ζ] TC, nat. 6, 6, 9-11
[η] TC, nat. 6, 6, 21-25
[θ] TC, nat. 6, 6, 28-47
Ex Libro de naturis reruma’. [α] Cetusb’ est piscium maximusc’, [β] habens os in fronte [γ] magnum et patulum [δ] et oris meatus strictos. [ε] In juventute dentes habet nigros, in senectute albos. [ζ] Hi pisces aliquando fluctus haustos ita eructuant ut alluvie nimbosa plerumque classem navigantium deprimant ; sed et, cum in mari tempestas oritur, se super fluctus attollunt etb commotionibus ac turbinibus naves mergunt. [η] Arenas aliquando dorsis sustollunt, in quibus ingruente tempestate nautae terram se invenisse gaudentes, anchoris jactiscd’, falsa firmitate quiescunt ; acd ignes accensose belua sentiens subito commota se mergit et homines cum navibus in profundum trahit. [θ] Cetus, postquam aetatem annorum trium excedit, cum balaena coit, et in ipso mox coitu virtute virgae genitalis emutilatur, ita quod ultra coire nequit, sed intrans alti maris pelagus in tantum excrescit ut nulla hominum arte capi possit. Infra tres igitur annos aetatis suae capi potest. Capiuntur autem sic : piscatores, locum ubi cetus est notantes, illic congregantur cum navibus multis, factoque circa eum fistularum ac tubarum concentu,
[α] TC, nat. 6, 6, 1
[β] TC, nat. 6, 6, 9
[γ] TC, nat. 6, 6, 6-7
[δ] TC, nat. 6, 6, 2-3
[ε] TC, nat. 6, 6, 7-8
[ζ] TC, nat. 6, 6, 9-11
[η] TC, nat. 6, 6, 21-25
[θ] TC, nat. 6, 6, 28-47
Ex Libro de naturis reruma’. [α] Cetusb’ est piscium maximusc’, [β] habens os in fronte [γ] magnum et patulum [δ] et oris meatus strictos. [ε] In juventute dentes habet nigros, in senectute albos. [ζ] Hi pisces aliquando fluctus haustos ita eructuant ut alluvie nimbosa plerumque classem navigantium deprimant ; sed et, cum in mari tempestas oritur, se super fluctus attollunt etb commotionibus ac turbinibus naves mergunt. [η] Arenas aliquando dorsis sustollunt, in quibus ingruente tempestate nautae terram se invenisse gaudentes, anchoris jactiscd’, falsa firmitate quiescunt ; acd ignes accensose belua sentiens subito commota se mergit et homines cum navibus in profundum trahit. [θ] Cetus, postquam aetatem annorum trium excedit, cum balaena coit, et in ipso mox coitu virtute virgae genitalis emutilatur, ita quod ultra coire nequit, sed intrans alti maris pelagus in tantum excrescit ut nulla hominum arte capi possit. Infra tres igitur annos aetatis suae capi potest. Capiuntur autem sic : piscatores, locum ubi cetus est notantes, illic congregantur cum navibus multis, factoque circa eum fistularum ac tubarum concentu,
Operationes
2. VB, SN, 17, 41, 4
[ι] VB, SN, 17, 41, 4
A. Actorf’. [ι] Cetus, ut fertur, quando ludit in mari, signum est tempestatis. Idem eti balaena dicitur. Hujus generis est aspidochelone, de quo dictum est supra.
[ι] VB, SN, 17, 41, 4
A. Actorf’. [ι] Cetus, ut fertur, quando ludit in mari, signum est tempestatis. Idem eti balaena dicitur. Hujus generis est aspidochelone, de quo dictum est supra.
3. VB, SN, 17, 43, 1
[ι] compil.
[κ] VB, SN, 17, 43, 1
B. Isidorusjg’. [κ] Cetus autem, ut legitur, non comedit ut alii pisces masticando cibumque dentibus comminuendo, sed tantummodo glutiendo et intra corpus retinendo.
[ι] compil.
[κ] VB, SN, 17, 43, 1
B. Isidorusjg’. [κ] Cetus autem, ut legitur, non comedit ut alii pisces masticando cibumque dentibus comminuendo, sed tantummodo glutiendo et intra corpus retinendo.
4. VB, SN, 17, 43, 2
[λ] TC, nat. 6, 6, 2-6
C. Itemkh’. [λ] Habetl oris meatus, ut dictum est, strictos ; unde non nisi parvos pisciculos deglutit, quos odorifero anhelitu suo attrahens ad se ac devorans in ventrem suum mittit. Habet enim in gutture quandam pellem membranae similem, quae multis meatibus perforata non sinit quicquam magni ingredi ventrem.
[λ] TC, nat. 6, 6, 2-6
C. Itemkh’. [λ] Habetl oris meatus, ut dictum est, strictos ; unde non nisi parvos pisciculos deglutit, quos odorifero anhelitu suo attrahens ad se ac devorans in ventrem suum mittit. Habet enim in gutture quandam pellem membranae similem, quae multis meatibus perforata non sinit quicquam magni ingredi ventrem.
5. VB, SN, 17, 43, 3
[μ] AS, 2, 7, 26c*
D. Jorath. [μ] Cum autem cetus sperma projicit in coitu suo cum femina, quod superfluit ex ipso spermate supernatat aquamm, et colligitur ambra.
[μ] AS, 2, 7, 26c*
D. Jorath. [μ] Cum autem cetus sperma projicit in coitu suo cum femina, quod superfluit ex ipso spermate supernatat aquamm, et colligitur ambra.
6. VB, SN, 17, 43, 4
[ν] Circa instans, De ambra*
[ξ] compil.
Platearius. [ν] Ambra dicitur esse sperma cetin, [ξ] uto superius dictum est in tractatu primo de herbis capitulo XXi’.
[ν] Circa instans, De ambra*
[ξ] compil.
Platearius. [ν] Ambra dicitur esse sperma cetin, [ξ] uto superius dictum est in tractatu primo de herbis capitulo XXi’.