Source de référence : Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, CatherineJacquemard, BrigitteGauvin, Marie-AgnèsLucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013consultable en ligne

Capitulum XXa

Celethy et ceruleob

Celethy et ceruleo (Épernay, BM, Inc. 3017)

1. VB, SN, 17, 104, 1
[α] TC, nat. 6, 11
Ex Libro de naturisc reruma’. [α] Celethyd secundum Aristotelem est animal marinum quod praetere morem aliorum ova in matrice sua generat. Quibus illic debito tempore fotisfb’ exeunt vermes ex illis. Quos cum pepererintg, incredibili celeritate fiunt animalia perfecta parentibus similia. Cor habet magnum, et tamen est valde timorosum. Grauiter dormit, ita ut manu capi possitc’.
2. VB, SN, 17, 104, 2
[β] Arist. HA, 591 b 10 MS*
[γ] Arist. HA, 564 b 15-16 MS*
[δ] Arist. HA, 543 a 14 MS*
[ε] Arist. HA, 489 b 30 MS*
[ζ] Arist. ?
[η] Arist. HA, 566 a 17 MS*
[θ] Arist. HA, 566 a 25-28 MS*
Aristoteles. [β] Celethy est ex animalibus carnem comedentibus. [γ] Celethy quidem habet ova, unum completum intra, quod et parit extra. Ceteri vero pisces ovant extra ova incompleta excepta rana marinad’. [δ] Ova haec post parvitatem cito crescunt sicut vermes quaeh generantur ex animali parvo valde ; deinde crescunt per se. [ε] Celethy non habet alas ; [ζ] sed habet similei radicibus in terra crescentibuse’. [η] Generat autem multotiens, scilicet sex mensibusf’. [θ] Exit a profundo maris et pullificat prope terram ; quod facit propter caloremj et ut a pullis suis auferat timorem.

Operationes

3. VB, SN, 17, 104, 3
[ι] TC, nat. 6, 14
A. Ex Libro de naturis rerumg’. [ι] Ceruleum estk monstrum in flumine Gange instar cancri habens brachia longitudine septem cubitorum, quibus elephantem corripit et undis submergit.
4. VB, SN, 17, 104, 4
[κ] Plin. nat. 9, 46*
B. Pliniuslibro IXl. [κ] In Gange Indiem Statius Sebosusn haudo modico miraculo affert vermesp branchiis binis, LX cubitorum, ceruleos, qui nomen a facie traxerunth’ ; his tantas esse vires ut elephantos ad potumq venientes mordicus comprehensa manu abstrahant in profundum.