CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Jean de Cuba - Hortus sanitatis, Tractatus de piscibus IV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 08/09/2024. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, Catherine Jacquemard, Brigitte Gauvin, Marie-Agnès Lucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013.consultable en ligne

Capitulum XXIII2apparatcaput 21 1536.

Cochleae3apparatcochlea 1536.

Cochleae (Épernay, BM, Inc. 3017)

1. VB SN, 17, 45, 1
[α] Plin. nat.9, 1014sourcesIn eodem genere cocleae aquatiles terrestresque, exerentes se domicilio binaque ceu cornua protendentes contrahentesque, oculis carent ; itaque corniculis praetemptant iter.
Plinius libro IX. [α] Cochleae aquatiles terrestresque sunt exerentes se domicilio, binaque ceu cornua protendentes contrahentesque. Oculis carent, ideoque corniculis earum praetentant iter5philologieVoir aussi Plin. nat. 11, 140, et Arist. HA 528 b 26-27..

Operationes

2. VB SN, 17, 45, 2
[β] Plin. nat.30, 446sourcesPraecipue uero coclearum cibus stomacho. In aqua eas subferuefieri intacto corpore earum oportet, mox in pruna torreri nihilo addito atque ita e uino garoque sumi, praecipue Africanas.
[γ] Plin. nat.30, 459sourcesLaudatissimae autem sunt Africanae – ex iis Iolitanae – Astypalaeicae, item Siculae modicae, quoniam magnitudo duras facit et sine suco, Baliaricae, quas cauaticas uocant, quoniam in speluncis nascuntur, laudatae ex insulis et Caprearum, nullae autem cibis gratae neque ueteres neque recentes.
A. Idem in libro XXX. [β] Cochlearum cibus7apparatcibo Prüss1. stomacho est utilis ; sed in aqua oportet eas intacto8apparatin tactu 1491 Prüss1 1536. earum corpore subfervefieri, mox in pruna torreri et e vino garoque sumi. [γ] Laudatissimae sunt Africanae et ex insulis Caprearum10philologieLe texte de Pline est ici résumé à l’excès et dénaturé..
3. VB SN, 17, 45, 3
[δ] Plin. nat.32, 5611sourcesIctibus scorpionum carnes et fluuiatilium coclearum resistunt crudae uel coctae.
B. Idem in libro XXXII. [δ] Ictibus scorpionum carnes fluvialium coclearum12apparatcochlearum VB. resistunt crudae vel coctae.
4. VB SN, 17, 45, 3
[ε] Plin. nat.32, 5613sourcesQuidam ob id salsas quoque adseruant. Inponunt et plagis ipsis.
[ζ] Plin. nat.32, 9214sourcesPraecipiunt et cocleae crudae carnem tritam bibere ex aqua calda in tussi cruenta.
C. [ε] Quidam ob id salsas quoque observant et imponunt ipsis plagis. [ζ] Praecipiunt et cocleae15apparatcochleae VB. crudae carnem tritam bibere ex aqua calida in tussi cruenta16philologieVoir aussi Plin. nat. 30, 46..

Notes d’apparat :

2. caput 21 1536. | 

3. cochlea 1536. | 

7. cibo Prüss1. | 

8. in tactu 1491 Prüss1 1536. | 

12. cochlearum VB. | 

15. cochleae VB.

Notes philologiques :

5. Voir aussi Plin. nat. 11, 140, et Arist. HA 528 b 26-27. | 

10. Le texte de Pline est ici résumé à l’excès et dénaturé. | 

16. Voir aussi Plin. nat. 30, 46.

Notes de source :

4. In eodem genere cocleae aquatiles terrestresque, exerentes se domicilio binaque ceu cornua protendentes contrahentesque, oculis carent ; itaque corniculis praetemptant iter. | 

6. Praecipue uero coclearum cibus stomacho. In aqua eas subferuefieri intacto corpore earum oportet, mox in pruna torreri nihilo addito atque ita e uino garoque sumi, praecipue Africanas. | 

9. Laudatissimae autem sunt Africanae – ex iis Iolitanae – Astypalaeicae, item Siculae modicae, quoniam magnitudo duras facit et sine suco, Baliaricae, quas cauaticas uocant, quoniam in speluncis nascuntur, laudatae ex insulis et Caprearum, nullae autem cibis gratae neque ueteres neque recentes. | 

11. Ictibus scorpionum carnes et fluuiatilium coclearum resistunt crudae uel coctae. | 

13. Quidam ob id salsas quoque adseruant. Inponunt et plagis ipsis. | 

14. Praecipiunt et cocleae crudae carnem tritam bibere ex aqua calda in tussi cruenta.