Copier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Copier dans le presse-papierSource de référenceCapitulum XXIIII2apparatcaput 22 1536.
Conger, corez3apparatcoreiz 1536. et corvus marinus
Conger, corez et corvus marinus (Épernay, BM, Inc. 3017)
[α] TC nat.7, 21
Ex Libro de naturis rerum5philologieVincent de Beauvais a repris fidèlement le chapitre que Thomas de Cantimpré a consacré au conger.. [α] Conger est piscis marinus ut murena longus, sed corpore multo major. Hic vento flante vehementi impinguatur, et ejus carnes dulcissimae sunt ad edendum. Cum murena ceterisque piscibus inimicitias habet. Et in tantum robustus est ut polippum6apparatpolypum 1536 VBd ut semper. fortitudine dentium laceret.
[β] Plin. nat.9, 737sourcesBinae omnino longis et lubricis, ut anguillis et congris, nullae, ut murenis, quibus nec branchiae. Haec omnia flexuoso corporum impulsu ita mari utuntur, ut serpentes terra, et in sicco quoque repunt.
[γ] Plin. nat.9, 1858sourcesMugil et lupus mutuo odio flagrant, conger et murena caudam inter se praerodentes.
[δ] Plin. nat.9, 579sourcesItaque his mensibus iacent speluncis conditi, sicut in genere terrestrium retulimus, maxime hippurus et coracini, hieme non capti praeterquam statis diebus paucis et isdem semper, item murena et orphus, conger, percae et saxatiles omnes.
[ε] Plin. nat.9, 7311sourcesIdeo pinnarum quoque fiunt discrimina, quae pedum uice sunt datae piscibus, nullis supra quaternas, quibusdam binae, aliquis nullae. […] Binae omnio longis et lubricis, ut anguillis et congris.
[ζ] Plin. nat.9, 8713sourcesIpsum bracchia sua rodere falsa opinio est – id enim a congris euenit ei.
[η] Plin. nat.9, 18515sourcesPolypum in tantum locusta pauet, ut, si iuxta uideat omnino, moriatur, locustam conger. Rursus polypum congri lacerant.
[θ] Plin. nat.9, 7316sourcesEt in sicco quoque repunt.
Plinius, libro IX. [β] Conger est piscis longus ut anguilla vel murena, flexuoso inpulsu corporis ita mari utens natando ut serpens terra rependo. [γ] Conger et murena mutuo odio flagrant, caudam inter se praerodentes. [δ] Congri mensibus hiemis10apparathibernis VB. jacent in speluncis conditi ; nec capiuntur nisi diebus aestatis. [ε] Pinnae, quae12apparatpinnae quae : pinnaeque 1491 Prüss1 1536. vice pedum datae sunt piscibus, binae sunt omnino longis, ut anguillis et congris. [ζ] Polippum sua rodere14apparatrodore 1536 per errorem. brachia falsa opinio est. [η] Id enim a congris evenit ei : nam polippum lacerant congri. Polippum vero locusta pavet, locustamconger. [θ] In siccum repunt etiam congri.
Operationes
[ι] AS 4, 5, 31a18sourcesIn libro de membris Esculapius. […] cum pluit, occultat se piscis corez in cavernis, quia, dum cadit super eum pluvia et haurit eam, excecatur et post moritur (Esculape cité d’après Arnold de Saxe).
A. Esculapius17apparatpost esculapius hab. ubi supra VB.. [ι] Corez piscis est qui tempore pluviae in cavernis occultat se. Nam dum pluvia cadit super eum et haurit eam, excaecatur
[κ] Isid. orig.12, 6, 1320sourcesCorui a cordis uoce dicti, quia grunniunt pectore, suaque uoce proditi capiuntur.
[λ] compil.
[μ] Isid. orig.12, 6, 13
B. Isidorus. [κ] Corvus[λ] marinus 21apparatmarinus non hab. VB.[μ] a cordis voce dictus est, quia pectore grunnit, suaque voce proditus capitur.
[ν] AS 2, 7, 26d23sourcesPisces qui dicuntur corvi, cum pullificant, voce sua produntur, quia semper grunditus proferunt et sic capiuntur (Iorach cité d’après Arnold de Saxe).
C. Jorath22apparatpost jorath hab. ubi supra VB.. [ν] Pisces qui dicuntur corvi, quando pullificant, voce sua produntur, quia semper gemitus vel grunnitus proferunt, et sic capiuntur.
Notes d’apparat :
2. caput 22 1536. |
3. coreiz 1536. |
4. corem vel corez VB2 ut semper. |
6. polypum 1536 VBd ut semper. |
10. hibernis VB. |
12. pinnae quae : pinnaeque 1491 Prüss1 1536. |
14. rodore 1536 per errorem. |
17. post esculapius hab. ubi supra VB. |
21. marinus non hab. VB. |
22. post jorath hab. ubi supra VB.
Notes philologiques :
5. Vincent de Beauvais a repris fidèlement le chapitre que Thomas de Cantimpré a consacré au conger. |
19. L’information remonte à Aristote (Arist. HA 601 b 29 - 602 a 3 MS ; voir s. v. corez).
Notes de source :
7. Binae omnino longis et lubricis, ut anguillis et congris, nullae, ut murenis, quibus nec branchiae. Haec omnia flexuoso corporum impulsu ita mari utuntur, ut serpentes terra, et in sicco quoque repunt. |
8. Mugil et lupus mutuo odio flagrant, conger et murena caudam inter se praerodentes. |
9. Itaque his mensibus iacent speluncis conditi, sicut in genere terrestrium retulimus, maxime hippurus et coracini, hieme non capti praeterquam statis diebus paucis et isdem semper, item murena et orphus, conger, percae et saxatiles omnes. |
11. Ideo pinnarum quoque fiunt discrimina, quae pedum uice sunt datae piscibus, nullis supra quaternas, quibusdam binae, aliquis nullae. […] Binae omnio longis et lubricis, ut anguillis et congris. |
13. Ipsum bracchia sua rodere falsa opinio est – id enim a congris euenit ei. |
15. Polypum in tantum locusta pauet, ut, si iuxta uideat omnino, moriatur, locustam conger. Rursus polypum congri lacerant. |
16. Et in sicco quoque repunt. |
18. In libro de membris Esculapius. […] cum pluit, occultat se piscis corez in cavernis, quia, dum cadit super eum pluvia et haurit eam, excecatur et post moritur (Esculape cité d’après Arnold de Saxe). |
20. Corui a cordis uoce dicti, quia grunniunt pectore, suaque uoce proditi capiuntur. |
23. Pisces qui dicuntur corvi, cum pullificant, voce sua produntur, quia semper grunditus proferunt et sic capiuntur (Iorach cité d’après Arnold de Saxe).