CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Jean de Cuba - Hortus sanitatis, Tractatus de piscibus IV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 08/09/2024. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, Catherine Jacquemard, Brigitte Gauvin, Marie-Agnès Lucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013.consultable en ligne

Capitulum III2apparatcaput 42 1536.

Allec3apparathalec 1536 ut semper.

Allec (Épernay, BM, Inc. 3017)

1. VB SN, 17, 30, 4
[α] TC nat.7, 5
Ex Libro de naturis rerum5philologieVincent de Beauvais suit de très près Thomas de Cantimpré.. [α] Allec est piscis marinus admodum parvus in occiduo mari quod mediterraneum est inter majorem Britanniam et Germaniam. Cumque6apparathoc ut VBd. unumquodque fere genus piscium marinorum habeat7apparathabet VBd. tempus suum in quo solo sit bonum – scilicet ab Augusto usque ad Decembrem –, qui, cum recens captus fuerit, delicatiorem cibum praebet8philologieLa modification par l’auteur de l’Hortus sanitatis du Speculum naturale (cumque […] habeat au lieu de hoc ut […] habet) crée, entre les deux propositions de la phrase, une relation sémantique aberrante, mais comme la phrase reste compréhensible, nous avons conservé le texte tel qu’il a toujours été édité.. Salsus autem in usum hominum ultra quam alii pisces sanus durare potest. Omnium quoque fere piscium solus aqua vivit tantum nec nisi in aqua vivere potest. Nam statim ut aeris serena contigerit, expirat nec ulla mora est inter contactum aeris et expirationem. Oculi ejus instar luminis de nocte lucent in mari ; sed horum virtus9apparatvirus 1491. cum ipso pisce moritur. Ubicumque super aquas in mari lumen vident, gregatim adnatant, et hoc astu tum10apparatdum VB. ad retia dictis temporibus alliciuntur, quasi parati ad capiendum divino munere in usus hominum deducuntur. Hibernis autem temporibus secreto maris11apparatsecreto maris : secrete maris 1491 Prüss1 secretae mari 1536. usque ad tempus debitum absconduntur, et hoc circa Germaniam.
2. VB SN, 17, 30, 1
[β] Isid. orig.12, 6, 3912sourcesAllec pisciculus ad liquorem salsamentorum idoneus, unde et nuncupatus.
Isidorus. [β] Allec piscis est ad liquorem salsamentorum idoneus. Unde et nuncupatus.
3. VB SN, 17, 30, 2
[γ] VB SN, 17, 30, 2
Actor. [γ] Fertur autem allec ex puro aquae elemento vivere, sicut salamandra ex igne.

Operationes

4. VB SN, 17, 30, 3
[δ] Plin. nat.31, 9614sourcesNamque et allece scabies pecoris sanatur infusa per cutem incisam […].
A. Plinius libro tricesimo nono13philologieLe compilateur de l’Hortus sanitatis a fractionné en deux operationes la citation de Pline trouvée chez Vincent de Beauvais.. [δ] Allece scabies pectoris sanatur infusa per cutem incisam.
5. VB SN, 17, 30, 3
[ε] Plin. nat.31, 9615sources[…] et contra canis morsus draconisue marini prodest.
B. [ε] Et contra canis morsus draconisve marini prodest.

Notes d’apparat :

2. caput 42 1536. | 

3. halec 1536 ut semper. | 

4. halece VBd ut semper. | 

6. hoc ut VBd. | 

7. habet VBd. | 

9. virus 1491. | 

10. dum VB. | 

11. secreto maris : secrete maris 1491 Prüss1 secretae mari 1536.

Notes philologiques :

5. Vincent de Beauvais suit de très près Thomas de Cantimpré. | 

8. La modification par l’auteur de l’Hortus sanitatis du Speculum naturale (cumque […] habeat au lieu de hoc ut […] habet) crée, entre les deux propositions de la phrase, une relation sémantique aberrante, mais comme la phrase reste compréhensible, nous avons conservé le texte tel qu’il a toujours été édité. | 

13. Le compilateur de l’Hortus sanitatis a fractionné en deux operationes la citation de Pline trouvée chez Vincent de Beauvais.

Notes de source :

12. Allec pisciculus ad liquorem salsamentorum idoneus, unde et nuncupatus. | 

14. Namque et allece scabies pecoris sanatur infusa per cutem incisam […]. | 

15. […] et contra canis morsus draconisue marini prodest.