Copier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Copier dans le presse-papierSource de référenceCapitulum XLII2apparatcaput 41 1536.
Gamanem et gonger
Gamanem et gonger (Épernay, BM, Inc. 3017)
[α] compil.
[β] AM DA, 24, 59 (35)
Albertus3apparatalbertus — animalium non hab. AM. in libro De naturis animalium4philologieL’Hortus sanitatis recopie à l’identique le texte d’Albert le Grand, excepté le nom du poisson, appelé Garcanez. Toutes les informations proviennent d’Aristote (Arist. HA 621 a 24-40 MS) : Animal autem quod dicitur glanieuz ex piscibus fluvialibus est. Et est mas illius magne sollicitudinis circa suos pullos. Et femina, postquam ovat, dimittit ova sua et vagatur et mas custodit locum in quo sunt ova et stat illic custodiendo ova. Et hoc facit per quadraginta aut quinquaginta dies, quousque crescant pulli et habeant potestatem fugiendi pisces. Et venatores sciunt locum, in quo est iste piscis custodiens pullos ; et in tempore in quo proibet pisces appropinquare ovis, facit cum eius orificio opus quoddam et vociferat. Quoniam tantum diligit sua ova quod, si essent in profundo maris, non auferretur ab eis. Et multotiens cadit in rete, et forte comedet fila retis et abscindet ipsa et tamen non dimittet ova. Et habet dentes fortes valde, per quos abscindit retia.. [α] Gamanem5apparatgarcanez AM. animal dicunt fluviale cujus femina, vagabunde discurrens, non sollicitatur6apparatsolitatur 1536. sed negligit partum. Mas autem stat circa eos quos femina praeneglexerit, et aedificat etiam in gyro circa eos lignis ne pateat aditus7apparataditus non hab. AM.[β] inimicis piscibus. Et tunc aliquando extra aquam vociferat8apparatvociferatur 1536. fortiter ut adversantia9apparatadversantia post sibi hab. AM. sibi terreantur animalia ; et si in tali sollicitudine cadit in retia, zelo defendendae prolis mordens retia erumpit non tam fortitudine quam animositate.
In10apparatin — libro non hab. AM. eodem libro. [γ] Gonger, ut dicit Plinius11philologieD’après Plin. nat. 9, 185 : Sunt et inimicitiarum atque concordiae miracula. Mugil et lupus mutuo odio flagrant, conger et murena caudam inter se praerodentes. Polypum in tantum locusta pauet, ut, si iuxta uidit omnino, moriatur, locustam conger ; rursus polypum congri lacerant. Voir aussi Arist. HA 590 b 17-19 ; Ov. hal. 115., est piscis magnus atque robustus, qui inimicitias et bella habet cum murena et polippo12apparatpolypo 1536 polipo AM ut semper. et aliis piscibus, et in tantum fortiter13apparatfortis est AM. quod polippum14apparatpost polippum hab. durum AM. laceret dentibus suis.
Notes d’apparat :
2. caput 41 1536. |
3. albertus — animalium non hab. AM. |
5. garcanez AM. |
6. solitatur 1536. |
7. aditus non hab. AM. |
8. vociferatur 1536. |
9. adversantia post sibi hab. AM. |
10. in — libro non hab. AM. |
12. polypo 1536 polipo AM ut semper. |
13. fortis est AM. |
14. post polippum hab. durum AM.
Notes philologiques :
4. L’Hortus sanitatis recopie à l’identique le texte d’Albert le Grand, excepté le nom du poisson, appelé Garcanez. Toutes les informations proviennent d’Aristote (Arist. HA 621 a 24-40 MS) : Animal autem quod dicitur glanieuz ex piscibus fluvialibus est. Et est mas illius magne sollicitudinis circa suos pullos. Et femina, postquam ovat, dimittit ova sua et vagatur et mas custodit locum in quo sunt ova et stat illic custodiendo ova. Et hoc facit per quadraginta aut quinquaginta dies, quousque crescant pulli et habeant potestatem fugiendi pisces. Et venatores sciunt locum, in quo est iste piscis custodiens pullos ; et in tempore in quo proibet pisces appropinquare ovis, facit cum eius orificio opus quoddam et vociferat. Quoniam tantum diligit sua ova quod, si essent in profundo maris, non auferretur ab eis. Et multotiens cadit in rete, et forte comedet fila retis et abscindet ipsa et tamen non dimittet ova. Et habet dentes fortes valde, per quos abscindit retia. |
11. D’après Plin. nat. 9, 185 : Sunt et inimicitiarum atque concordiae miracula. Mugil et lupus mutuo odio flagrant, conger et murena caudam inter se praerodentes. Polypum in tantum locusta pauet, ut, si iuxta uidit omnino, moriatur, locustam conger ; rursus polypum congri lacerant. Voir aussi Arist. HA 590 b 17-19 ; Ov. hal. 115.