CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Jean de Cuba - Hortus sanitatis, Tractatus de piscibus IV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 08/09/2024. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, Catherine Jacquemard, Brigitte Gauvin, Marie-Agnès Lucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013.consultable en ligne

Capitulum XLIIII

Icinus marinus2philologieNotons que le chapitre Icinus marinus ne figure pas dans l’édition de 1536.

Icinus marinus (Épernay, BM, Inc. 3017)

1. VB SN, 17, 58, 1
[α] Isid. orig.12, 6, 573sourcesEchinus a terrestre echino nomen traxit, quem uulgus iricium uocant ; cuius testula duplex, spinis aculeata in modum castanearum, quando adhuc coopertae de arboribus cadunt. Caro eius mollis et minio similis †uris† tribus modis : ut testudo ac peloris et cochlea. Nam et quod edimus et ubi caro inest utrumque dicitur peloris.
Isidorus. [α] Icinus4apparatpost icinus hab. marinus VBd. ab icino terrestri nomen traxit, quem vulgus ericium vocat. Cujus testula dicitur spinis aculeata in modum castanearum5apparatcastaneorum VB. quando adhuc opertae de arboribus cadunt. Caro ejus mollis et minio similis.
2. VB SN, 17, 58, 2
[β] VB SN, 17, 58, 2
[β] compil.
[γ] VB SN, 17, 58, 2
Actor. [β] Icinus ipse est echinus, de quo dictum est supra in6apparatin tractatu — LXXI non hab. VB. tractatu De animalibus, capitulo LXXI7philologieLe chapitre 71 est consacré au hérisson. L’auteur de l’Hortus sanitatis y indique que celui-ci possède trois noms : icinus, ericius (aussi graphié ericinus) ou herinacius. Au même endroit du texte, Vincent de Beauvais renvoie au chapitre 49 de son livre sur les poissons, De echenei vel echino, c’est-à-dire le rémora.. [γ] Idem etiam videtur esse ethenays8apparatecheneis VBd ex Plin., licet Isidorus de his agat separatim tamquam de duobus. Idem etiam dicitur ericius vel9apparatsive VB. iricius.

Operationes

3. VB SN, 17, 58, 3
[δ] TC nat.7, 33
A. Ex Libro de naturis rerum10philologieVincent de Beauvais recopie à l’identique le texte de Thomas de Cantimpré.. [δ] Ericius est piscis marinus, habens caput et os inferius, ut ait Aristoteles, et exitum superfluitatum superius. Quod est contra morem animalium ceterorum.
4. VB SN, 17, 58, 3
[ε] TC nat.7, 33
B. [ε] Utitur autem spinis loco pedum. Ejus anteriora separata sunt, et inferiora continua. Horrori est ceteris piscibus, quia spinis hispidus ; unde non de facili sit ulli piscium praeda.
5. VB SN, 17, 58, 3
[ζ] TC nat.7, 33
C. [ζ] Carnes ejus vehementer rubeae sunt, colore11apparatcolore om. Prüss1 1536. minio similes, ut dicit Plinius.

Notes d’apparat :

4. post icinus hab. marinus VBd. | 

5. castaneorum VB. | 

6. in tractatu — LXXI non hab. VB. | 

8. echeneis VBd ex Plin. | 

9. sive VB. | 

11. colore om. Prüss1 1536.

Notes philologiques :

2. Notons que le chapitre Icinus marinus ne figure pas dans l’édition de 1536. | 

7. Le chapitre 71 est consacré au hérisson. L’auteur de l’Hortus sanitatis y indique que celui-ci possède trois noms : icinus, ericius (aussi graphié ericinus) ou herinacius. Au même endroit du texte, Vincent de Beauvais renvoie au chapitre 49 de son livre sur les poissons, De echenei vel echino, c’est-à-dire le rémora. | 

10. Vincent de Beauvais recopie à l’identique le texte de Thomas de Cantimpré.

Notes de source :

3. Echinus a terrestre echino nomen traxit, quem uulgus iricium uocant ; cuius testula duplex, spinis aculeata in modum castanearum, quando adhuc coopertae de arboribus cadunt. Caro eius mollis et minio similis †uris† tribus modis : ut testudo ac peloris et cochlea. Nam et quod edimus et ubi caro inest utrumque dicitur peloris.