CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Jean de Cuba - Hortus sanitatis, Tractatus de piscibus IV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 08/09/2024. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, Catherine Jacquemard, Brigitte Gauvin, Marie-Agnès Lucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013.consultable en ligne

Capitulum XLVII2apparatcaput 46 1536.

Koky

Koky (Épernay, BM, Inc. 3017)

1. VB SN, 17, 118, 1
[α] Arist. HA, 501 a 21-24 MS4sourcesAnimal vero marinum quod dicitur koki habet dentes omnes acutos et etiam ponet unum supra alium sicut suum genus diversaretur a generibus piscium. Quoniam pisces habent dentes acutos omnes et non est in istis animal habens duas acies dentium.
Aristoteles. [α] Koky est marinum animal habens dentes acutos, et etiam ponit unum super alium. Sic enim genus suum diversatur a generibus piscium, quia pisces habent quidem5apparatquidam VBd. dentes acutos, et non est in eis animal duas habens acies dentium.
2. VB SN, 17, 118, 2
[β] VB SN, 17, 118, 2
Actor. [β] Koky ipse est felchus, de quo dictum est paulo supra, idemque vitulus marinus, de quo etiam6apparatetiam non hab. VB. dicetur infra.

Operationes

3. VB SN, 17, 118, 3
[γ] TC nat.6, 29
A. Ex Libro de naturis rerum7philologieUne partie du chapitre De koki est reprise dans le chapitre Felchus, le reste dans celui-ci. Le passage est fidèlement recopié.. [γ] Koky est animal in terra sicut in mari manens. Cartilaginosum habet corpus, ut sepia8apparatsapia 1491., ossaque minus debito robusta, unde fit9apparatunde fit om. 1491 Prüss1 1536. ut10apparatut om. 1491 Prüss1. prae infirmitate aliquando11apparataliquando post crurium hab. VB. crurium vix ambulare possit seque in pedibus sustentare12philologieD’après Arist. HA 567 a 7 MS : Et nequid ambulare, quoniam non potest se sustinere suis pedibus, et est carnosus, mollis et ejus ossa sunt cartillaginosa..
4. VB SN, 17, 118, 3
[δ] TC nat.6, 29
B. [δ] Ambulatio ergo ipsius est potius ex13apparatin 1491 Prüss1 1536. vigore spiritus et levitate corporis quam ex virtute. Dentes habet acutos valde, caudam parvam ut cervus14philologieD’après Arist. HA 498 b 14 MS : Et similiter koki habet caudam parvam et assimilatur caude cervi., renes ut vacca15philologieD’après Arist. HA 497 a 6 MS : Et hoc invenitur in animali quodam focah. Nam renes ipsius assimilantur renibus vaccae et sunt duriores omnibus aliis renibus..
5. VB SN, 17, 118, 3
[ε] TC nat.6, 29
C. [ε] Venter ejus sanguine caret, quia duae venae quae ramificantur super renes usque ad ventrem [in eis]16apparatin eis delevimus.17philologieNous n’avons pas traduit les termes in eis déplacés par Vincent de Beauvais sans souci de la cohérence du texte. non perveniunt18philologieD’après Arist. HA 497 a 12-13 MS : Due vero vene que procedunt ad renes ramificantur in eis et non proveniunt ad suos ventriculos. En fait, chez Aristote, ce passage semble ne plus concerner spécifiquement le phoque, mais tous les animaux..
6. VB SN, 17, 118, 3
[ζ] TC nat.6, 29
D. [ζ] Cetera vero corporis membra sanguinem habent.
7. VB SN, 17, 118, 3
[η] TC nat.6, 29
E. [η] Hoc animal habet quattuor pedes, et habent inflexiones digiti quinque in utroque pede ; figuraque pedis est ut cauda piscis19philologieD’après Arist. HA 498 a 33-40 MS : Animal vero marinum quod dicitur koki est sicut quadrupes transversum naturaliter, quoniam pedes ejus sunt post generationem suorum humerorum, et assimilantur manibus, quoniam sunt sicut manus bestiarum. Et pedes ejus habent quinque digitos ad similitudinem ursi, et in quolibet digito sunt tres juncturae flexibiles, et in extremitate cujuslibet digiti est ungula modica. Pedes autem posteriores habent quinque digitos uterque et juncturas et ungulas, et flexio eorum est sicut flexio pedum anteriorum et figura pedum assimilatur figurae caudae piscium..
8. VB SN, 17, 118, 3
[θ] TC nat.6, 29
F. [θ] In aquis spirare non valet. Dormit autem prope mare super terram, ibique fetus suos parit duos aut20apparatvel 1536. tres.
9. VB SN, 17, 118, 3
[ι] TC nat.6, 29
G. [ι] Transacto vero die duodecimo post partum, sequitur fetus matrem suam ad mare, et hoc multotiens in die, ut aquis marinis assuescat. Hoc animal mammillas habet, unde fetus lactet. Vox ejus est sicut tauri, maximeque cum interficitur ; difficulter autem interimi potest21apparatpost potest add. nisi cum malleis VB..

Notes d’apparat :

2. caput 46 1536. | 

3. kolki VBd ut semper. | 

5. quidam VBd. | 

6. etiam non hab. VB. | 

8. sapia 1491. | 

9. unde fit om. 1491 Prüss1 1536. | 

10. ut om. 1491 Prüss1. | 

11. aliquando post crurium hab. VB. | 

13. in 1491 Prüss1 1536. | 

16. in eis delevimus. | 

20. vel 1536. | 

21. post potest add. nisi cum malleis VB.

Notes philologiques :

7. Une partie du chapitre De koki est reprise dans le chapitre Felchus, le reste dans celui-ci. Le passage est fidèlement recopié. | 

12. D’après Arist. HA 567 a 7 MS : Et nequid ambulare, quoniam non potest se sustinere suis pedibus, et est carnosus, mollis et ejus ossa sunt cartillaginosa. | 

14. D’après Arist. HA 498 b 14 MS : Et similiter koki habet caudam parvam et assimilatur caude cervi. | 

15. D’après Arist. HA 497 a 6 MS : Et hoc invenitur in animali quodam focah. Nam renes ipsius assimilantur renibus vaccae et sunt duriores omnibus aliis renibus. | 

17. Nous n’avons pas traduit les termes in eis déplacés par Vincent de Beauvais sans souci de la cohérence du texte. | 

18. D’après Arist. HA 497 a 12-13 MS : Due vero vene que procedunt ad renes ramificantur in eis et non proveniunt ad suos ventriculos. En fait, chez Aristote, ce passage semble ne plus concerner spécifiquement le phoque, mais tous les animaux. | 

19. D’après Arist. HA 498 a 33-40 MS : Animal vero marinum quod dicitur koki est sicut quadrupes transversum naturaliter, quoniam pedes ejus sunt post generationem suorum humerorum, et assimilantur manibus, quoniam sunt sicut manus bestiarum. Et pedes ejus habent quinque digitos ad similitudinem ursi, et in quolibet digito sunt tres juncturae flexibiles, et in extremitate cujuslibet digiti est ungula modica. Pedes autem posteriores habent quinque digitos uterque et juncturas et ungulas, et flexio eorum est sicut flexio pedum anteriorum et figura pedum assimilatur figurae caudae piscium.

Notes de source :

4. Animal vero marinum quod dicitur koki habet dentes omnes acutos et etiam ponet unum supra alium sicut suum genus diversaretur a generibus piscium. Quoniam pisces habent dentes acutos omnes et non est in istis animal habens duas acies dentium.