CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Jean de Cuba - Hortus sanitatis, Tractatus de piscibus IV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 08/09/2024. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, Catherine Jacquemard, Brigitte Gauvin, Marie-Agnès Lucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013.consultable en ligne

Capitulum LXXI2apparatcaput 70 1536.

Porcus marinus

Porcus marinus (Épernay, BM, Inc. 3017)

1. VB SN, 17, 80, 1
[α] Isid. orig.12, 6, 123sourcesPorci marini, qui uulgo vocantur suilli, quia dum escam quaerunt, more suis terram sub aquis fodiunt. Circa guttur enim habent oris officium, et nisi rostrum arenis inmergunt, pastum non colligunt.
Isidorus. [α] Porcus marinus est qui vocatur suillus, quia, dum escam quaerit, more suis terram sub aquis fodit. Circa guttur enim habet oris orificium4philologieVincent de Beauvais a remplacé officium d’Isidore de Séville par orificium (sans doute à cause de oris qui précède), d’où cette expression pléonastique reprise par l’Hortus sanitatis et traduite par Vérard : « orifice de sa bouche ». et, nisi rostrum arenis immergat, pastum non colligit.
2. VB SN, 17, 80, 2
[β] TC nat.7, 64
Ex Libro de naturis5apparatnatura VBd. rerum6philologieLe texte de Thomas de Cantimpré a été recopié presque à l’identique.. [β] Porcus maris est piscis esibilis, porci terrestris7apparatporci terrestris : porco terrestri VBd. ex magna parte similis. Nam et caput habet simillimum8apparatsuillum 1536. et membra in corpore costasque simili modo dispositas. Tota fere caro ejus in pinguedinem transit. Lingua ejus absoluta est ut porci, sed voce differunt. In ejus9apparateis 1536. dorso quaedam spinae sunt venenum efficacissimum habentes et punctionibus suis valde cruciantes, sed fel eorum puncturis remedio est.
3. VB SN, 17, 80, 3
[γ] Plin. nat.32, 5610sourcesInter uenena piscium sunt porci marini spinae in dorso, cruciatu magno laesorum ; remedio est limus ex reliquo piscium eorum corpore.
Plinius libro XXXII. [γ] Inter venena piscium sunt porci marini spinae in dorso, cruciatu magno laesorum. Remedio autem est limus ex reliquo corporis piscium eorum.

Notes d’apparat :

2. caput 70 1536. | 

5. natura VBd. | 

7. porci terrestris : porco terrestri VBd. | 

8. suillum 1536. | 

9. eis 1536.

Notes philologiques :

4. Vincent de Beauvais a remplacé officium d’Isidore de Séville par orificium (sans doute à cause de oris qui précède), d’où cette expression pléonastique reprise par l’Hortus sanitatis et traduite par Vérard : « orifice de sa bouche ». | 

6. Le texte de Thomas de Cantimpré a été recopié presque à l’identique.

Notes de source :

3. Porci marini, qui uulgo vocantur suilli, quia dum escam quaerunt, more suis terram sub aquis fodiunt. Circa guttur enim habent oris officium, et nisi rostrum arenis inmergunt, pastum non colligunt. | 

10. Inter uenena piscium sunt porci marini spinae in dorso, cruciatu magno laesorum ; remedio est limus ex reliquo piscium eorum corpore.