CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Jean de Cuba - Hortus sanitatis, Tractatus de piscibus IV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 08/09/2024. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, Catherine Jacquemard, Brigitte Gauvin, Marie-Agnès Lucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013.consultable en ligne

Capitulum LXXVIII2apparatcaput CCCCLXXVIII Prüss1 caput 77 1536.

Rubus et ryachae

Rubus et ryachae (Épernay, BM, Inc. 3017)

1. [α] AM DA, 24, 102 (50)
Albertus in libro De naturis animalium3apparatanimulium Prüss1.4philologieLes informations sont empruntées au chapitre qu’Albert le Grand consacre au rumbus, ce qui révèle une très probable confusion ; comme en d’autres passages, l’Hortus sanitatis traite, en deux chapitres distincts, d’un seul et unique poisson.. [α] Rubus5apparatrumbus AM. est piscis in mari Italiae et Graeciae abundans ; et est de genere pectinis, totus rotundus quasi circulus, pinnulis circumpositis6apparatcircumpositus Prüss1 AM., et in parte magna7apparatnigra AM. pictus est rubeis virgulis et maculis, et illa superficies tota est plena spinis8apparatpost spinis hab. acutissimis et recurvis AM. aliquantulum anterius. Et hic piscis est9apparatest post piger hab. AM. piger ad natandum propter sui corporis latitudinem. Demergitur autem in profundo10apparatfundo AM. et turbat aquam et pisces qui11apparatquae 1491. accesserint incautos confodit, ita quod etiam velocissimum piscem mugilum12apparatmugilem 1536. in ventre habere invenitur. Hic piscis delicatus est13apparatpost est hab. et tenerae AM. et dulcissimae carnis.
2. [β] AM DA, 24, 103 (50)
In eodem libro14philologieL’Hortus sanitatis a repris les informations données dans la description de la raythe chez Albert le Grand, si bien qu’on peut faire la même observation que pour le rubus ci-dessus. Ce chapitre constitue donc une sorte de doublon des chapitres 75 et 77.. [β] Ryachae15apparatraythae quae rays gallice AM. dicuntur pisces de pectinum16apparatpectini 1491 Prüss1 1536. genere, rotundi ita quod cubitum et17apparatvel AM. aliquando18apparataliquando post duos cubitos hab. AM. duos cubitos habent in latitudine et tantumdem in longum ; caudam habent longam et in hac pinnulas acutas ad natandum, oculos horribiles et os quasi in loco ventris turpissimum. Carnes habent duras et indigestibiles. Ubi19apparatante ubi hab. nec sunt appretiatae in cibum nisi in locis AM. ipse piscis rarius invenitur, ibi enim20apparatenim del. 1536. propter raritatem desideratur.

Notes d’apparat :

2. caput CCCCLXXVIII Prüss1 caput 77 1536. | 

3. animulium Prüss1. | 

5. rumbus AM. | 

6. circumpositus Prüss1 AM. | 

7. nigra AM. | 

8. post spinis hab. acutissimis et recurvis AM. | 

9. est post piger hab. AM. | 

10. fundo AM. | 

11. quae 1491. | 

12. mugilem 1536. | 

13. post est hab. et tenerae AM. | 

15. raythae quae rays gallice AM. | 

16. pectini 1491 Prüss1 1536. | 

17. vel AM. | 

18. aliquando post duos cubitos hab. AM. | 

19. ante ubi hab. nec sunt appretiatae in cibum nisi in locis AM. | 

20. enim del. 1536.

Notes philologiques :

4. Les informations sont empruntées au chapitre qu’Albert le Grand consacre au rumbus, ce qui révèle une très probable confusion ; comme en d’autres passages, l’Hortus sanitatis traite, en deux chapitres distincts, d’un seul et unique poisson. | 

14. L’Hortus sanitatis a repris les informations données dans la description de la raythe chez Albert le Grand, si bien qu’on peut faire la même observation que pour le rubus ci-dessus. Ce chapitre constitue donc une sorte de doublon des chapitres 75 et 77.