CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Jean de Cuba - Hortus sanitatis, Tractatus de piscibus IV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 08/09/2024. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, Catherine Jacquemard, Brigitte Gauvin, Marie-Agnès Lucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013.consultable en ligne

Capitulum LXXXVII2apparatcaput 86 1536.

Spongia, scuamis3apparatsquamis 1536 ut semper. et scinti4apparatscinthi 1536 ut semper.

Spongia, scuamis et scinti (Épernay, BM, Inc. 3017)

1. [α] AM DA, 24, 106 (51)
Albertus in libro De naturis animalium. [α] Spongia marinorum est, quae multorum generum5apparatpost generum hab. sicut in antehabitis diximus AM. est6apparatest ante generum hab. AM.. Et conveniunt cum animalibus in motu contractionis et dilatationis. Quaedam earum7apparateorum AM. immobiles sunt a saxis, et si abrumpantur, a8apparata om. 1536. radicibus recrescunt9philologieVoir Plin. nat. 9, 149 : […] ex relictis radicibus recrescere in petris [aiunt]. Voir aussi Arist. HA 548 b 17-19 : « Si on l’arrache en la brisant, elle repousse à partir du pied qui reste et se reconstitue » (Louis 1968, 31).. Quaedam autem sunt mobiles de loco ad locum. In turbatis melius vivunt, et in puris aquis putrescunt ; et cibantur10apparatpost cibantur add. in 1536. limo et piscibus et ostreis11philologieVoir Plin. nat. 9, 148 : aluntur conchis, pisce, limo..
2. [β] AM DA, 24, 111 (52)12philologieLes informations données dans ce paragraphe sur l’ange de mer sont très semblables à celles apportées par Thomas de Cantimpré à propos de la squatina, ch. 84, 4.
In libro ut supra. [β] Scuamis13apparatscuatina AM. est14apparatest post marinus hab. AM. piscis marinus, quem15apparatquam 1491 Prüss1. Germani catulam16apparatcatulum AM. maris vocant. Hic17apparathinc 1536. quinque pedes habet in longum et caudam monopedalem. Hic piscis in limo absconditus improvisos interficit pisces. Cutem etiam18apparatenim AM. habet ita asperam ut ea, cum sicca fuerit, ligna19apparatlingua 1491. et ebora poliantur. Pilus vero ejus brevis est et niger et20apparatet non hab. AM. similis aristis herbae fullonum et adeo durus est ut ferro et calibe vix possit scindi21apparatincidi AM..
3. [γ] AM DA, 24, 121 (55)
In eodem libro. [γ] Scinti22apparatscinci AM. animalia sunt aquatica in Nilo natantia, cocodrillis23apparatcrocodilis 1536. figura24apparatfigura non hab. AM. similia, sed sunt multum25apparatmulto AM. minora et contractiora. Horum carnibus infecta pocula vim veneni extinguunt. Praenuntiant etiam tempestates, antra sua intrantia26apparatarantia 1491 Prüss1 1536. et ostium ab opposito ejus venti qui flaturus est aperientia et cauda villosa27apparatpost villosa hab. quam habent AM. aliud28apparataliud non hab. AM. foramen, quod ad ventum respicit, obturantia29apparatobturantis 1491 Prüss1 obturantes 1536..

Notes d’apparat :

2. caput 86 1536. | 

3. squamis 1536 ut semper. | 

4. scinthi 1536 ut semper. | 

5. post generum hab. sicut in antehabitis diximus AM. | 

6. est ante generum hab. AM. | 

7. eorum AM. | 

8. a om. 1536. | 

10. post cibantur add. in 1536. | 

13. scuatina AM. | 

14. est post marinus hab. AM. | 

15. quam 1491 Prüss1. | 

16. catulum AM. | 

17. hinc 1536. | 

18. enim AM. | 

19. lingua 1491. | 

20. et non hab. AM. | 

21. incidi AM. | 

22. scinci AM. | 

23. crocodilis 1536. | 

24. figura non hab. AM. | 

25. multo AM. | 

26. arantia 1491 Prüss1 1536. | 

27. post villosa hab. quam habent AM. | 

28. aliud non hab. AM. | 

29. obturantis 1491 Prüss1 obturantes 1536.

Notes philologiques :

9. Voir Plin. nat. 9, 149 : […] ex relictis radicibus recrescere in petris [aiunt]. Voir aussi Arist. HA 548 b 17-19 : « Si on l’arrache en la brisant, elle repousse à partir du pied qui reste et se reconstitue » (Louis 1968, 31). | 

11. Voir Plin. nat. 9, 148 : aluntur conchis, pisce, limo. | 

12. Les informations données dans ce paragraphe sur l’ange de mer sont très semblables à celles apportées par Thomas de Cantimpré à propos de la squatina, ch. 84, 4.