CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Jean de Cuba - Hortus sanitatis, Tractatus de piscibus IV.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 08/09/2024. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Hortus sanitatis : Livre IV, Les Poissons, Catherine Jacquemard, Brigitte Gauvin, Marie-Agnès Lucas-Avenel, Presses universitaires de Caen, Caen, 2013.consultable en ligne

Capitulum XCVI2apparatcaput 95 1536.

Tigruis3apparattigris 1536 ut saepe. et trittae

Tigruis et trittae (Épernay, BM, Inc. 3017)

1. [α] AM DA, 24, 124 (57)
Albertus in libro De naturis animalium4philologieOn peut suspecter ici Albert le Grand d’avoir tiré ses informations du De natura rerum de Thomas de Cantimpré (TC 6, 50 et TC 6, 51).. [α] Tigruis5apparattygnus AM. est6apparatest post animal hab. AM. animal marinum. Haec bestia7apparathaec bestia om. 1536. caudam habet duorum cubitorum8apparatduorum cubitorum post latitudinis hab. AM. latitudinis. Fetum facit in mari et numquam in terra. In terram9apparatterra 1491 Prüss1 1536. autem10apparattamen AM. exit11apparaterit 1491 Prüss1. ad pastum12apparatpastum — exit ad om. 1491 Prüss1 1536. ; dextra ripam intrat et exit ad sinistram, et hoc contingit quia oculo dextro melius videt quam sinistro13philologieVoir Plin. nat. 9, 50 : Thynni dextera ripa intrant, exeunt laeua. Id accidere existimatur, quia dextro oculo plus cernant, utroque natura hebeti ; Isid. orig. 6, 12, 14 : Thinni Graecum nomen habent. Hi ingrediuntur ueris tempore, intrant dextro latere, laeuo exeunt. Hoc inde creduntur quod dextris oculis acutius uideant quam sinistris. La notice d’Isidore de Séville est empruntée à Solin (voir infra).. Flante aquilone libentius exeunt quam alio tempore. Plinius14philologieD’après Plin. nat. 9, 51 : Idem saepe nauigia uelis euntia comitantes mira quadam dulcedine per aliquot horarum spatia et passuum milia a gubernaculis spectantur, ne tridente quidem in eos saepius iacto territi. dicit quod navem insequuntur curiositate videndi vela et hoc15apparathic 1491 Prüss1 1536. stupore tantum detinentur16apparatdetinetur 1491 Prüss1 1536. quod, tridente in eos jacto17apparattacto 1491 Prüss1 1536., vix fugiant. In hieme latent : ultra modum impinguantur ita quod tertio anno vel quarto plerumque18apparatplurimumque 1491 Prüss1 plurimum 1536. moriuntur19apparatmoriantur AM.. In Ethiopia tigrui20apparattigri 1491 tigridis 1536 tigni AM. bestiae sunt colore fusco et duabus mammis a pectore dependentibus fetus lactantes, ut dicit Solinus. Dicit etiam quod tigruis21apparattigris 1536 tignus AM. in22apparatante in hab. quidem AM. Ponto nascitur eo quod aquas ceteris maribus habet dulciores. Et si flumina intrat, dextro latere intrat23apparatintrant 1491 intrando AM., sinistro24apparatpost sinistro hab. vero 1536. exit25philologieVoir Sol. coll. 12, 13 : Ingrediuntur veris tempore, intrant dextero litore, laeuo exeunt : hoc inde accidere credunt quod dexteris oculis acutius cernant quam sinistris ; notons qu’on trouve litore et non latere comme chez Isidore de Séville..
2. [β] AM DA, 24, 129 (59)
In26apparatin — supra non hab. AM. libro ut supra. [β] Trittae27apparattruthae AM. sunt pisces fluviales in his currentibus28apparattorrentibus AM. et29apparatet (ei Prüss1) non hab. AM. fluviis qui cum impetu ruunt de montibus. Squamas et carnes rubeas habent30apparathabet 1491. in aestate, ut salmo, in hieme sunt albescentes et minus sapidae. Maculas in dorso habent31apparatpost habent hab. croceas AM. et rufas et nigras.

Notes d’apparat :

2. caput 95 1536. | 

3. tigris 1536 ut saepe. | 

5. tygnus AM. | 

6. est post animal hab. AM. | 

7. haec bestia om. 1536. | 

8. duorum cubitorum post latitudinis hab. AM. | 

9. terra 1491 Prüss1 1536. | 

10. tamen AM. | 

11. erit 1491 Prüss1. | 

12. pastum — exit ad om. 1491 Prüss1 1536. | 

15. hic 1491 Prüss1 1536. | 

16. detinetur 1491 Prüss1 1536. | 

17. tacto 1491 Prüss1 1536. | 

18. plurimumque 1491 Prüss1 plurimum 1536. | 

19. moriantur AM. | 

20. tigri 1491 tigridis 1536 tigni AM. | 

21. tigris 1536 tignus AM. | 

22. ante in hab. quidem AM. | 

23. intrant 1491 intrando AM. | 

24. post sinistro hab. vero 1536. | 

26. in — supra non hab. AM. | 

27. truthae AM. | 

28. torrentibus AM. | 

29. et (ei Prüss1) non hab. AM. | 

30. habet 1491. | 

31. post habent hab. croceas AM.

Notes philologiques :

4. On peut suspecter ici Albert le Grand d’avoir tiré ses informations du De natura rerum de Thomas de Cantimpré (TC 6, 50 et TC 6, 51). | 

13. Voir Plin. nat. 9, 50 : Thynni dextera ripa intrant, exeunt laeua. Id accidere existimatur, quia dextro oculo plus cernant, utroque natura hebeti ; Isid. orig. 6, 12, 14 : Thinni Graecum nomen habent. Hi ingrediuntur ueris tempore, intrant dextro latere, laeuo exeunt. Hoc inde creduntur quod dextris oculis acutius uideant quam sinistris. La notice d’Isidore de Séville est empruntée à Solin (voir infra). | 

14. D’après Plin. nat. 9, 51 : Idem saepe nauigia uelis euntia comitantes mira quadam dulcedine per aliquot horarum spatia et passuum milia a gubernaculis spectantur, ne tridente quidem in eos saepius iacto territi. | 

25. Voir Sol. coll. 12, 13 : Ingrediuntur veris tempore, intrant dextero litore, laeuo exeunt : hoc inde accidere credunt quod dexteris oculis acutius cernant quam sinistris ; notons qu’on trouve litore et non latere comme chez Isidore de Séville.