Source de référence : , Bibliotheca mundi ; Vincentii Burgundi, ex ordine praedicatorum venerabilis episcopi Bellovacensis, speculum quadruplex, naturale, doctrinale, morale, historiale, Douai, Baltazar Bellerus, 1624
Caput CXXIII
De polypo
1. [α] Arist. PA, 679 a 11-12 MS*
[β] Arist. PA, 652 b 23-25 MS*
[γ] Arist. PA, 678 b 27-28 MS*
[δ] Arist. HA, 622 a 4-10 MS*
[1] Aristoteles. [α] Polypus sive multipes habet juvamentum squamositatem pedum : per illam enim involvit omne, quod sibi appropinquat. [β] Animal tantum habens sanguinem, habet cerebrum, nisi habeat aliud membrum cerebro conveniens, sicut animal multipes ac sibi simile. [γ] Membra ventris in sepia et multipede consimilia sunt in figura et tactu. Multipes habet sperma in superiori parte et accidit ei spermatis exitus ex timore, sicut etiam accidit ei propter timorem, quod mutatur in colore. [δ] Quidquid comedit aggregat in cavernis ubi manet. Et postquam omne idoneum sibi comederit, tunc testas residuas et cortices etiam cancrorum ejicit. Mutatur color ejus et colore lapidum, qui sunt prope illum sit coloratus, quod ei accidit cum timuerit. Multipedes in majori parte non vivunt per duos annos, quia cum ex illis aliqua humiditas exierit : moriuntur naturaliter. Et similiter accidit feminis post partum, quod stupefactae fiunt : et ideo moriuntur. Marium vero carnes durescunt et viscosantur. Multipes habet quatuor medios pedes magnos et in totum habet octo. Parvum quidem habet corpus et quod in corpore natura diminuit, augmentat in pedibus : habet additamenta per que anchorat et per ipsa movetur, sicut navis ac per eadem apprehendit, quidquid a se remotum fuerit. Membrum quoque quod habet ut sustentetur, strictum est propter parvitatem corporis nec visui manifestatur. Est autem frigidum naturaliter propter corporis sui longitudinem. Multipes vincit et comedit carbon.
[β] Arist. PA, 652 b 23-25 MS*
[γ] Arist. PA, 678 b 27-28 MS*
[δ] Arist. HA, 622 a 4-10 MS*
[1] Aristoteles. [α] Polypus sive multipes habet juvamentum squamositatem pedum : per illam enim involvit omne, quod sibi appropinquat. [β] Animal tantum habens sanguinem, habet cerebrum, nisi habeat aliud membrum cerebro conveniens, sicut animal multipes ac sibi simile. [γ] Membra ventris in sepia et multipede consimilia sunt in figura et tactu. Multipes habet sperma in superiori parte et accidit ei spermatis exitus ex timore, sicut etiam accidit ei propter timorem, quod mutatur in colore. [δ] Quidquid comedit aggregat in cavernis ubi manet. Et postquam omne idoneum sibi comederit, tunc testas residuas et cortices etiam cancrorum ejicit. Mutatur color ejus et colore lapidum, qui sunt prope illum sit coloratus, quod ei accidit cum timuerit. Multipedes in majori parte non vivunt per duos annos, quia cum ex illis aliqua humiditas exierit : moriuntur naturaliter. Et similiter accidit feminis post partum, quod stupefactae fiunt : et ideo moriuntur. Marium vero carnes durescunt et viscosantur. Multipes habet quatuor medios pedes magnos et in totum habet octo. Parvum quidem habet corpus et quod in corpore natura diminuit, augmentat in pedibus : habet additamenta per que anchorat et per ipsa movetur, sicut navis ac per eadem apprehendit, quidquid a se remotum fuerit. Membrum quoque quod habet ut sustentetur, strictum est propter parvitatem corporis nec visui manifestatur. Est autem frigidum naturaliter propter corporis sui longitudinem. Multipes vincit et comedit carbon.
2. [ε] Sol. coll. 3?, 26*
[2] Solinus. [ε] Polypi quidem in mari sunt, sicut cameleontes in terra cuicunque rei proximaverint, lenitate cutis assimilantur, licet in natura sua sint glabra.
[2] Solinus. [ε] Polypi quidem in mari sunt, sicut cameleontes in terra cuicunque rei proximaverint, lenitate cutis assimilantur, licet in natura sua sint glabra.
3. [ζ] Plin. nat. 9, 85*
[η] Plin. nat. 9, 86*
[θ] Plin. nat. 9, 89*
[ι] Plin. nat. 9, 87*
[κ] Plin. nat. 9, 89*
[λ] Plin. nat. 9, 83*
[3] Plinius libro IX. [ζ] Polyporum multa sunt genera, terreni majores, quam pelagici. Omnia branchiis ut pedibus ac manibus utuntur. Cauda vero que bisulca est et acuta in coitu. Est autem polypis in dorso fistula qua transmittunt mare eamque modo in dextram partem, modo in sinistram transferunt : natant obliqui in caput, quod praedurum est sufflatione viventibus. Ceterum per brachia velut acceptabulis dispersis, eo hausto quodammodo cui adhaeserunt tenent supini, ut avelli non queant, vada ubi apprehendunt. Et grandibus minor est tenacitas. Soli mollium in siccum exeunt duntaxat asperum, nam lenitatem odere. [η] Vescuntur conchyliorum carne, quorum conchas complexu crurium frangunt. Itaque praejacentibus testis eorum cubile deprehenditur. [θ] Polypi binis mensibus conduntur. Ultra bimatum non vivunt : pereunt autem tabe semper feminae celerius et fere a partu. [ι] Mutat polypus colorem ad loci similitudinem maximeque in metu ipsum brachia sua rodere falsa opinio est. Id enim a congris evenit ei, sed renascuntur eis sicut caudae lacertis : molli teguntur cute, sicut et murenae. Pinnas non habent, sed pedes earum loco. [κ] Polyporum generis onigena dicta gravi capitis odore, ob hoc maxime murenis eam consectantibus. [λ] Piscium sanguine carentium, ut dictum est supra : primum genus est eorum que appellantur mollia, ut polypus et loligo ac sepia, his caput est inter pedes et in ventre pediculi omnibus octoni.
[η] Plin. nat. 9, 86*
[θ] Plin. nat. 9, 89*
[ι] Plin. nat. 9, 87*
[κ] Plin. nat. 9, 89*
[λ] Plin. nat. 9, 83*
[3] Plinius libro IX. [ζ] Polyporum multa sunt genera, terreni majores, quam pelagici. Omnia branchiis ut pedibus ac manibus utuntur. Cauda vero que bisulca est et acuta in coitu. Est autem polypis in dorso fistula qua transmittunt mare eamque modo in dextram partem, modo in sinistram transferunt : natant obliqui in caput, quod praedurum est sufflatione viventibus. Ceterum per brachia velut acceptabulis dispersis, eo hausto quodammodo cui adhaeserunt tenent supini, ut avelli non queant, vada ubi apprehendunt. Et grandibus minor est tenacitas. Soli mollium in siccum exeunt duntaxat asperum, nam lenitatem odere. [η] Vescuntur conchyliorum carne, quorum conchas complexu crurium frangunt. Itaque praejacentibus testis eorum cubile deprehenditur. [θ] Polypi binis mensibus conduntur. Ultra bimatum non vivunt : pereunt autem tabe semper feminae celerius et fere a partu. [ι] Mutat polypus colorem ad loci similitudinem maximeque in metu ipsum brachia sua rodere falsa opinio est. Id enim a congris evenit ei, sed renascuntur eis sicut caudae lacertis : molli teguntur cute, sicut et murenae. Pinnas non habent, sed pedes earum loco. [κ] Polyporum generis onigena dicta gravi capitis odore, ob hoc maxime murenis eam consectantibus. [λ] Piscium sanguine carentium, ut dictum est supra : primum genus est eorum que appellantur mollia, ut polypus et loligo ac sepia, his caput est inter pedes et in ventre pediculi omnibus octoni.