Source de référence : , Bibliotheca mundi ; Vincentii Burgundi, ex ordine praedicatorum venerabilis episcopi Bellovacensis, speculum quadruplex, naturale, doctrinale, morale, historiale, Douai, Baltazar Bellerus, 1624
Caput VIII
De anhelitu et somno piscium
1. [α] Plin. nat. 9, 16*
[β] Plin. nat. 9, 18*
[γ] Plin. nat. 9, 19*
[δ] Plin. nat. 9, 70*
[1] Plinius libro IX. [α] Pisces branchias habentes non existimant quidam anhelitum reddere ac per vices recipere, ut Aristoteles. [β] Accedunt apud me certe efficaciae ut credam, etiam omnia in aquis spirare suae naturae sorte. Saepe annotata est aestivo tempore piscium quedam anhelatio et alia tranquillo velut oscitatio. Ipsorum quoque qui sunt in adversa opinione de somno piscium confessio. Quis enim sine respiratione locus somno. Praeterea bullantium aquarum sufflatio ; lunaeque effectu. Concharum quoque corporum augescentia. Super omnia est, quod esse piscibus auditum et odoratum ex aeris utrinque materia dubium non est. Odorem quippe non aliud, quam infectum aerem intelligi posse. [γ] Quamobrem opinetur quisque de his, ut ei libitum fuerit, [δ] miratur Archadia, suum exocetum appellatum ab eo, quod exit in siccum causa somni. Circa clitorium vocalis hic traditur esse sine branchis.
[β] Plin. nat. 9, 18*
[γ] Plin. nat. 9, 19*
[δ] Plin. nat. 9, 70*
[1] Plinius libro IX. [α] Pisces branchias habentes non existimant quidam anhelitum reddere ac per vices recipere, ut Aristoteles. [β] Accedunt apud me certe efficaciae ut credam, etiam omnia in aquis spirare suae naturae sorte. Saepe annotata est aestivo tempore piscium quedam anhelatio et alia tranquillo velut oscitatio. Ipsorum quoque qui sunt in adversa opinione de somno piscium confessio. Quis enim sine respiratione locus somno. Praeterea bullantium aquarum sufflatio ; lunaeque effectu. Concharum quoque corporum augescentia. Super omnia est, quod esse piscibus auditum et odoratum ex aeris utrinque materia dubium non est. Odorem quippe non aliud, quam infectum aerem intelligi posse. [γ] Quamobrem opinetur quisque de his, ut ei libitum fuerit, [δ] miratur Archadia, suum exocetum appellatum ab eo, quod exit in siccum causa somni. Circa clitorium vocalis hic traditur esse sine branchis.
2. [ε] Plin. nat. 10, 209*
[ζ] Plin. nat. 10, 210*
[2] Idem in libro X. [ε] Aquatilium quoque exiguum quiddam, etiam qui de ceteris dubitant, dormire tamen existimant, non oculorum argumento, quia non habent genas, verum ipsa quiete cernuntur placida, seu soporata nec alia, quam caudas moventia et ad tumultum aliquem paventia, [ζ] plani vero piscium in vado ita dormiunt, ut manu saepe tollantur.
[ζ] Plin. nat. 10, 210*
[2] Idem in libro X. [ε] Aquatilium quoque exiguum quiddam, etiam qui de ceteris dubitant, dormire tamen existimant, non oculorum argumento, quia non habent genas, verum ipsa quiete cernuntur placida, seu soporata nec alia, quam caudas moventia et ad tumultum aliquem paventia, [ζ] plani vero piscium in vado ita dormiunt, ut manu saepe tollantur.
3. [η] Arist. HA, 537 a 16 MS*
[θ] Arist. HA, 537 a 4 MS*
[ι] Arist. HA, 537 a 16 MS*
[3] Aristoteles ubi supra. [η] Somnus piscium plus est de nocte, quam de die ideoque instrumento tres dentes habente figuntur et non moventur. [θ] In somno quiescit piscis et non movetur ex eo, nisi cauda solummodo motu modico. Si vero aliquid prope ipsum motum fuerit, cito evigilat et fugit. [ι] Plures autem pisces et animalia marina dormiunt super terram, arenam et lapidem, in maris profundo.
[θ] Arist. HA, 537 a 4 MS*
[ι] Arist. HA, 537 a 16 MS*
[3] Aristoteles ubi supra. [η] Somnus piscium plus est de nocte, quam de die ideoque instrumento tres dentes habente figuntur et non moventur. [θ] In somno quiescit piscis et non movetur ex eo, nisi cauda solummodo motu modico. Si vero aliquid prope ipsum motum fuerit, cito evigilat et fugit. [ι] Plures autem pisces et animalia marina dormiunt super terram, arenam et lapidem, in maris profundo.
4. [κ] TC, nat. 7, 1*
[4] Ex libro de natura rerum. [κ] Omnes pisces et animalia mollis testae, ut dicit Aristoteles, modici somni sunt. Quod tamen dormiant, per clausionem palpebrarum non perpenditur, quia palpebras non habent, sed quia manu capiuntur et in somno ferro tridente percutiuntur.
[4] Ex libro de natura rerum. [κ] Omnes pisces et animalia mollis testae, ut dicit Aristoteles, modici somni sunt. Quod tamen dormiant, per clausionem palpebrarum non perpenditur, quia palpebras non habent, sed quia manu capiuntur et in somno ferro tridente percutiuntur.