Source de référence : , Bibliotheca mundi ; Vincentii Burgundi, ex ordine praedicatorum venerabilis episcopi Bellovacensis, speculum quadruplex, naturale, doctrinale, morale, historiale, Douai, Baltazar Bellerus, 1624
Caput LIX
De eodem secundum Aristotelem
1. [α] Arist. HA, 530 a 32 – 530 b 20 MS*
[β] Arist. HA, 535 a 23 MS*
[γ] Arist. HA, 545 a 17 MS*
[1] Ericius marinus non habet carnem. Nam omnia quidem animalia durae testae partem habent carnosam intra testam in ventre, praeter ericium marinum, [α] hic enim caret omnino carne et hoc est ei proprium. Habet autem in ventre partes nigras. Et hujus genera multa sunt, ex quibus est genus, quod comeditur, in qua ova multa inveniuntur. Alia autem sunt duo genera, que inveniuntur in pelago et sunt pauca et ex his est aliud genus corporis magni, aliud parvi multarumque spinarum et durarum. In quadam regione Graeciae est ericii genus albae testae ac spinae et ovorum quod est majus ceteris generibus. Ericius qui comeditur, multum movetur et habet signum in spina manifestum. Omniaque ericii genera habent ova, sed in quibusdam sunt parva et non comeduntur. [β] Ericius debiliter audit minusque animalia ex testa corium habenti ac super pedes ambulanti. [γ] Omnia animalia durae testae apparent plena ovis in vere et similiter in autumno, praeter ericium comestibilem, ille siquidem apparet in quolibet tempore maximeque in complemento lunae et diebus caloris et hoc praeter quosdam loci cujusdam, qui non generant, nisi hyeme suntque parvi corporis plena ovis. Sunt autem in ventribus ericii ova multa distincta et quodlibet per se ponitur in una tela suntque nigri coloris et in omnibus generibus parva. Ericius proprie calidus est, quia testa circundat eum. Sed quoniam est animal sanguinem habens, ideo sentit frigus multum et indiget calore. In omni genere sunt ova aequalia numero impari, scilicet quinque. Similiter et numerus dentium, similiter et ventrium. Et ova quorundam sunt majora, quorundam minora. Est autem circumquaque rotundi corporis ericius et utitur spinis, sicut animalia cetera pedibus et manibus ericii caput et os sunt inferius et exitus superfluitatis superius, scilicet in dorso. Habet autem quinque dentes et inter illos partes carnosas loco linguae, post illam orificium stomachi habet. Deinde ventrem divisum in quinque plenos superfluitate. Ericii genus est ex inferiori parte continuum. In parte vero superiori, ubi spinetum est, separatum et utitur spinis loco pedum et magnitudo spinarum ex hoc est, quia crementum corporis transit in eas, propter paucitatem caloris naturalis. Nam, quia cibus non digeritur, generatur in corporibus eorum multa superfluitas. Pili autem et similia non nisi ex superfluitate generantur. Duricies spinarum et ossa earum est, sicut lapis propter multitudinem frigiditatis congelatam. Ob hanc enim accidit, ut crescentes ericii terrestres fiant, valde duri similes lapidi, maxime in parte septentrionali, quoniam ibi sunt hujusmodi ericii plusquam in meridionali et in parte multorum ventorum plusquam in plano, quia plus infrigidantur in hujusmodi locis et exit ab eis humor, qui cum calore dissolvitur, quia non potest esse ericius sine calore, frigus autem non indurat tantum, sed inspissat corpus.
[β] Arist. HA, 535 a 23 MS*
[γ] Arist. HA, 545 a 17 MS*
[1] Ericius marinus non habet carnem. Nam omnia quidem animalia durae testae partem habent carnosam intra testam in ventre, praeter ericium marinum, [α] hic enim caret omnino carne et hoc est ei proprium. Habet autem in ventre partes nigras. Et hujus genera multa sunt, ex quibus est genus, quod comeditur, in qua ova multa inveniuntur. Alia autem sunt duo genera, que inveniuntur in pelago et sunt pauca et ex his est aliud genus corporis magni, aliud parvi multarumque spinarum et durarum. In quadam regione Graeciae est ericii genus albae testae ac spinae et ovorum quod est majus ceteris generibus. Ericius qui comeditur, multum movetur et habet signum in spina manifestum. Omniaque ericii genera habent ova, sed in quibusdam sunt parva et non comeduntur. [β] Ericius debiliter audit minusque animalia ex testa corium habenti ac super pedes ambulanti. [γ] Omnia animalia durae testae apparent plena ovis in vere et similiter in autumno, praeter ericium comestibilem, ille siquidem apparet in quolibet tempore maximeque in complemento lunae et diebus caloris et hoc praeter quosdam loci cujusdam, qui non generant, nisi hyeme suntque parvi corporis plena ovis. Sunt autem in ventribus ericii ova multa distincta et quodlibet per se ponitur in una tela suntque nigri coloris et in omnibus generibus parva. Ericius proprie calidus est, quia testa circundat eum. Sed quoniam est animal sanguinem habens, ideo sentit frigus multum et indiget calore. In omni genere sunt ova aequalia numero impari, scilicet quinque. Similiter et numerus dentium, similiter et ventrium. Et ova quorundam sunt majora, quorundam minora. Est autem circumquaque rotundi corporis ericius et utitur spinis, sicut animalia cetera pedibus et manibus ericii caput et os sunt inferius et exitus superfluitatis superius, scilicet in dorso. Habet autem quinque dentes et inter illos partes carnosas loco linguae, post illam orificium stomachi habet. Deinde ventrem divisum in quinque plenos superfluitate. Ericii genus est ex inferiori parte continuum. In parte vero superiori, ubi spinetum est, separatum et utitur spinis loco pedum et magnitudo spinarum ex hoc est, quia crementum corporis transit in eas, propter paucitatem caloris naturalis. Nam, quia cibus non digeritur, generatur in corporibus eorum multa superfluitas. Pili autem et similia non nisi ex superfluitate generantur. Duricies spinarum et ossa earum est, sicut lapis propter multitudinem frigiditatis congelatam. Ob hanc enim accidit, ut crescentes ericii terrestres fiant, valde duri similes lapidi, maxime in parte septentrionali, quoniam ibi sunt hujusmodi ericii plusquam in meridionali et in parte multorum ventorum plusquam in plano, quia plus infrigidantur in hujusmodi locis et exit ab eis humor, qui cum calore dissolvitur, quia non potest esse ericius sine calore, frigus autem non indurat tantum, sed inspissat corpus.