Source de référence : Vincent de Beauvais, Bibliotheca mundi ; Vincentii Burgundi, ex ordine praedicatorum venerabilis episcopi Bellovacensis, speculum quadruplex, naturale, doctrinale, morale, historiale, Douai, Baltazar Bellerus, 1624

Caput XIIII

De variatione piscium secundum anni tempora

1. [α] Plin. nat. 9, 81*
[β] Plin. nat. 9, 57*
[γ] Plin. nat. 9, 58*
[1] Plinius ubi supra. [α] Mutant colorem candidum in hyeme pisces quidam et fiunt aestate nigriores. Mutat et phycis reliquo tempore candida, vere varia. Eademque piscium sola ex alga nidum facit et in nido parit. [β] Omnes hyemem praegelidam sentiunt, sed maxime qui lapidem habere in capite existimantur, ut lupi, sciaena et pagri. Cumque hyemes asperae fuerint, multi capiuntur caeci, quidam hyeme jacent speluncis conditi maximeque hyppurus et coracinus. Hyeme non capi, vado maris excavato per hyemes condi torpedinem et soleam traduntur. [γ] Quidam vero aestus impatientia mediis latent fervoribus, ut glaucus et asellus. Caniculae exortu pisces superferuntur et cetera, ut supra.
2. [δ] Arist. HA, 548 b 28 MS*
[ε] Arist. HA, 549 b 15 MS*
[ζ] Arist. HA, 487 b 4 MS*
[η] Arist. HA, 601 b ?? MS*
[θ] Arist. HA, 602 b 32 MS*
[ι] Arist. HA, 602 a 24 MS*
[κ] Arist. HA, 598 b 22 MS*
[2] Aristoteles. [δ] Garum piscis est valde mollis, sed ventus et frigus indurat ipsum, sicut et arborem, sed et ipse putrescit in locis valde calidis. [ε] Marina quaedam in hyeme ac vere prope ripas sunt, aestate in pelago, quoniam aliquando calorem, aliquando frigus quaerunt. Genus quoddam ex quo karabo generatur antequam ova ponat, est carnis bonae et malae post. Hoc quoque genus ad modum serpentis exuit spolium in vere. [ζ] Animalia quaedam vivunt in aqua, deinde mutantur in aliam formam et vivunt extra. Tempora sicca, ut dictum est, piscibus nocent, pluvialia juvant eos et impinguant. [η] Piscibus in capite lapidem habentibus hyems nocet, quia lapis infrigidatur in capite et coagulatur. [θ] Pisces cum accidit glacies moriuntur et ob hoc in fluviis et lacubus deprehenduntur. [ι] Aestate quoque deprehenduntur, maxime pisces longi, quia impinguantur vento septentrionali. [κ] Piscis rodez de die natat et de nocte quiescit, nisi nox lunaris fuerit, tunc enim natat et non quiescit.