Source de référence : , Bibliotheca mundi ; Vincentii Burgundi, ex ordine praedicatorum venerabilis episcopi Bellovacensis, speculum quadruplex, naturale, doctrinale, morale, historiale, Douai, Baltazar Bellerus, 1624
Caput VI
De vita et memoria piscium
1. [α] Com. schol. I, 7*
[1] Comestor. [α] Motabiles autem dicuntur animae piscium et avium, respectu animae homine, ille namque moventur de esse ad non esse, illa vero non, quia perpetua est.
[1] Comestor. [α] Motabiles autem dicuntur animae piscium et avium, respectu animae homine, ille namque moventur de esse ad non esse, illa vero non, quia perpetua est.
2. [β] Aug. gen. 3, 8*
[2] Isidorus. [β] Plerique putavere, ideo animam non vivam, sed animarum vivarum reptilia pisces appellatos esse, quod eis nulla memoria sit nec aliqua vita velut rationi vicinior, sed fallit eos experientia minor, nam pisces habere memoriam certissimum est, quod ipse sum expertus et experiantur, qui possunt et volunt. Nam quidam fons magnus in bellensium regione refertus est piscibus, ubi solent homines desuper intuentes eis aliquid jacere, quod sibi vel praeripiant confluentes vel inter se diripiant concertantes. Quo pastu assuefacti, deambulantibus super oram fontis hominibus, ipsi quoque cum eis gregatim natando eunt et redeunt expectantes, unde aliquid jactent, quorum praesentiam sentiunt.
[2] Isidorus. [β] Plerique putavere, ideo animam non vivam, sed animarum vivarum reptilia pisces appellatos esse, quod eis nulla memoria sit nec aliqua vita velut rationi vicinior, sed fallit eos experientia minor, nam pisces habere memoriam certissimum est, quod ipse sum expertus et experiantur, qui possunt et volunt. Nam quidam fons magnus in bellensium regione refertus est piscibus, ubi solent homines desuper intuentes eis aliquid jacere, quod sibi vel praeripiant confluentes vel inter se diripiant concertantes. Quo pastu assuefacti, deambulantibus super oram fontis hominibus, ipsi quoque cum eis gregatim natando eunt et redeunt expectantes, unde aliquid jactent, quorum praesentiam sentiunt.
3. [γ] Plin. nat. 11, 6*
[3] Plinius libro XI. [γ] Aquatilia in ipso spiritu viventia sensum habent victus ac generationis et operationis atque etiam de futuro curam, auditum, olfactum et gustum, eximia praeterea nature dona solertiam, animum et artem.
[3] Plinius libro XI. [γ] Aquatilia in ipso spiritu viventia sensum habent victus ac generationis et operationis atque etiam de futuro curam, auditum, olfactum et gustum, eximia praeterea nature dona solertiam, animum et artem.
4. [δ] Ambr. hex. 10, 26*
[ε] Ambr. hex. 10, 29*
[ζ] Ambr. hex. 10, 29*
[η] Ambr. hex. 10, 30*
[4] Ambrosius ubi supra. [δ] Itaque unusquisque piscis usu nature impresso, tamquam in patriae finibus se retinet et ultra incolas prodire suspectum habet. [ε] Aliqua tamen piscium genera non ingenii facilitate loca mutant, sed fovendi partus necessitate. Opportuno tempore ex diversis locis ad plurimos sinus maris, quasi communi consilio convenientes, conjuncto agmine aquilonis flatus captant et mare septentrionale petunt et propontidem sinum violento impetu intrant. Quis piscibus haec annunciavit loca, praecepta, tempora? Quis tribuit dispositionem viandi, comeandi ordinem, metas et tempora revertendi? [ζ] Agnosce quis ille sit imperator, qui sensibus universorum suum effundit imperium, qui non solum magna penetrat, sed per minima quoque se diffundit. Divinae legi piscis obsequitur et homines contradicunt. Piscis solemniter obaudit mandata caelestia et homines irrita faciunt dei precepta. Ad ponti fretum in aestate transeunt, eo quod sinus sit dulcior, quia sol non tamdiu in hoc freto immoratur, ut omnem aquam dulcem exhauriat atque potabilem, qua maritima delectantur. [η] Itaque novit piscis tempus pariendo, novit tempus eundi ac redeundi naturae inspiratione, quae vera est magistra pietatis.
[ε] Ambr. hex. 10, 29*
[ζ] Ambr. hex. 10, 29*
[η] Ambr. hex. 10, 30*
[4] Ambrosius ubi supra. [δ] Itaque unusquisque piscis usu nature impresso, tamquam in patriae finibus se retinet et ultra incolas prodire suspectum habet. [ε] Aliqua tamen piscium genera non ingenii facilitate loca mutant, sed fovendi partus necessitate. Opportuno tempore ex diversis locis ad plurimos sinus maris, quasi communi consilio convenientes, conjuncto agmine aquilonis flatus captant et mare septentrionale petunt et propontidem sinum violento impetu intrant. Quis piscibus haec annunciavit loca, praecepta, tempora? Quis tribuit dispositionem viandi, comeandi ordinem, metas et tempora revertendi? [ζ] Agnosce quis ille sit imperator, qui sensibus universorum suum effundit imperium, qui non solum magna penetrat, sed per minima quoque se diffundit. Divinae legi piscis obsequitur et homines contradicunt. Piscis solemniter obaudit mandata caelestia et homines irrita faciunt dei precepta. Ad ponti fretum in aestate transeunt, eo quod sinus sit dulcior, quia sol non tamdiu in hoc freto immoratur, ut omnem aquam dulcem exhauriat atque potabilem, qua maritima delectantur. [η] Itaque novit piscis tempus pariendo, novit tempus eundi ac redeundi naturae inspiratione, quae vera est magistra pietatis.
5. [5] Actor. Habent ergo pisces animam sensibilem, sicut et aves ceteraque animalia, quia non tantummodo vivunt, sicut arbores, sed habent memoriam, sensum, appetitum.
6. [6] Aristoteles. Est autem marinum animal, quod commune est inter naturam arborum et animalium. Nam, quia quandoque absolutum est ac cibatur et sentit convenientia sibi utiturque asperitate corporis sui propter salvationem, communicat cum animalibus. Quia vero non dormit et est applicatum lapidibus, communicat cum arboribus nec habet superfluitatem manifestam.
7. [7] Idem in libro de morte et vita. Animalia quidem aquatica brevioris sunt vitae, quam pedibus gradientia, quia humida sunt et aquosa et tale velociter corrumpitur, quia frigidum est ac densabile. Animal etiam, quod est sine sanguine propter eamdem causam cito corrumpitur.
8. [8] Idem in libro de animalibus. Illa tamen piscium genera quorum generatio est, ut serpentum, longo tempore vivunt in terra, quia non multum indigent refrigeratione, scilicet, ut murena et anguilla.