Source de référence : Vincent de Beauvais, Bibliotheca mundi ; Vincentii Burgundi, ex ordine praedicatorum venerabilis episcopi Bellovacensis, speculum quadruplex, naturale, doctrinale, morale, historiale, Douai, Baltazar Bellerus, 1624

Caput CXXIV

De polypi sagacitate

1. [α] Isid. orig. 12, 6, 44*
[1] Isidorus. [α] Polypus, id est multipes, plurimos nexus habet, ingeniosus est, hamum appetens brachiis complectitur, non morsu nec prius dimittit, quam escam circumroserit.
2. [β] Ambr. hex. 5, 8, 21*
[2] Ambrosius. [β] Polypus vadoso in littore petram nactus ei affigitur atque ejus nebuloso colore terga obductus plurimos piscium sine ulla suspicione fraudis ad lapsos, dum natando non praecavent et saxum opinantur, cassibus furtivae artis includit et sinu quodam suae carnis intercipit. Habet enim nexus plures quibus irretit, quicquid in scopulos suae fraudis inciderit.
3. [γ] TC, 6, 43, 1-13*
[3] Ex libro de natura rerum. [γ] Polypus est piscis tantam habens virtutem in brachiis, ut nautam aliquando de navi incaute stantem vi rapiat et in mare trahat ejusque carnibus satietur. Carnibus enim libenter vescitur. Supinus adheret scopulis et avelli nequit : cui si fetida res admota fuerit, ab ejus odore protinus resilit. Hi in mari juxta Venetiam frequentissimi sunt.
4. [δ] Arist. HA, 590 b 10 MS*
[4] Aristoteles. [δ] Multipes, ut dictum est, karabon vincit ipsumque comedit. Unde et si ambo simul in unum rete capiantur karabos propter comitatum ejus mortuus invenitur.
5. [ε] Plin. nat. 9, 86*
[ζ] Plin. nat. 9, 185*
[η] Plin. nat. 9, 89-91 *
[5] Plinius libro IX. [ε] Polypus cum alias brutum animal habeatur, ut quod ad manum hominis adnatet, in re quodammodo familiari callet. Omnia siquidem in domum comportat. Deinde rosa carne putamina egerit adnatantesque pisciculos ad ea venatur. [ζ] Denique polypum locusta intantum pavet, ut si juxta eum viderit moriatur. At polypum congri lacerant. [η] Magna est solertia polypis animalibus, videlicet hebetissimis. Trebius Niger prodidit polypos esse concharum avidissimos. Illas ad tactum comprimi prescidentes brachia eorum ultroque escam ex predante capere, carent conchae visu omnique sensu alio quam cibi et periculi. Infidiantur ergo polypi apertis impositoque lapillo extra corpus ne palpitatu ejiciatur, ita securi crassantur extrahuntque carnes. Illae vero se contrahunt, sed frustra discuneatae, tanta est polypi solertia : preterea negat ullum atrocius esse animal ad conficiendum hominem in aqua, luctatur enim complexu et sorbet acceptabilis ac numeroso suctu detrahit eum. In naufragos urinantesve impetum capit, sed si invertatur elanguescit vis, exporrigunt enim se resupinati.