CopierCopier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Vincentius Belvacensis - Speculum maius, Speculum Naturale – Lib. XVII.  », in Bibliothèque Ichtya, état du texte au 04/10/2024. [En ligne : ]
CopierCopier dans le presse-papierSource de référence
Vincent de Beauvais, Bibliotheca mundi ; Vincentii Burgundi, ex ordine praedicatorum venerabilis episcopi Bellovacensis, speculum quadruplex, naturale, doctrinale, morale, historiale, Douai, Baltazar Bellerus, 1624.

Caput XXIX

De naturis piscium in speciali secundum ordinem alphabeti et primo de abrenone et achande et accipendro albirez alphoraz

1. [α] TC nat.7, 9, 1-51sourcesAbarenon piscis est fecundus, ut dicit Aristotiles, ovis multis. Hic aliorum piscium naturam non habet, ut motu et contactu maris ova concepta pariat. Pariturus ergo piscis iste ova sua naturali quodam instinctu fricat ventrem suum ad harenam, que contactu aspera est et gustu salsa, sicque concepta ova parit et educit fetus post tempus debitum.
[1] Ex libro de natura rerum. [α] Abrenon, alias abarenon est piscis, ut dicit Aristoteles, multum fecundus ovis nec aliorum ea more contactu maris parit, sed naturali quodam instinctu ventrem suum ad arenam fricat, que contactu aspera est et gustu salsa. Sicque ova concepta parit et post tempus debitum fetus educit.
2. [β] AS II, [IV], 8, 82sourcesPiscis abren hora tempestatis maris natos suos in ventre salvat et post tempestatem evomit eos.
[2] Iorath in libro de animalibus. [β] Piscis abren hora tempestatis maris, natos suos in ventre salvat et post tempestatem evomit eos.
3. [γ] AS II, [IV], 7, 93sourcesSicut piscis achandes sollicitus de pullis suis navibus maris aderet et fiunt immobiles naves omnibus propter ipsum.
[3] Idem. [γ] Achandes piscis sollicitus de pullis suis navibus maris adhaeret sicque propter ipsum omnino fiunt immobiles naves.
4. [δ] TC nat.7, 10, 1-34sourcesAccipender piscis est, ut Plinius dicit, apud antiquos nobilissimus. Hic solus contra morem omnium piscium squamas habet toto corpore ad os versas.
[4] Ex libro de natura rerum. [δ] Accipender est, ut dicit Plinius, piscis apud antiquos nobilissimus, qui solus contra morem omnium piscium habet squamas toto corpore ad os versas.
5. [ε] Plin. nat.9, 605sourcesApud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser, unus omnium squamis ad os versis contra quam in nando meant, nullo nunc in honore est, quod equidem miror, cum sit rarus inventu. quidam eum elopem vocant.
[ζ] TC nat.7, 6, 1-36sourcesAlbirez piscis marinus est, ut dicit Aristotiles, de genere piscium, qui rugana dicuntur. Hic piscis albirez cutem habet spissam valde et adeo firmam ac duram, ut ipsa cute milites utantur pro galeis.
[η] TC nat.7, 3, 1-57sourcesAlphoraz piscis est, ut dicit Aristotiles. Non gignitur, sed creatur ex calido et humido, et hoc in loco lutoso, qui aliquando aqua caret. Crescit ergo ex putredine luti illius, quando lacus non habet aquas, et creatur in modum vermiculi, et postea cum ascenderit aqua, crescit vermis ille in piscem. Durat autem modico tempore et cito dissolvitur.
[5] Plinius libro IX. [ε] Apud antiquos piscis nobilissimus habitus accipender, unus omnium squamis ad os versis, contra aquam nando meat, nullo nunc in honore est, quod quidem miror cum sit rarus inventu, quidam eum elopem vocant. [ζ] Albirez est piscis marinus habens cutem adeo spissam et duram ac firmam, ut ea milites utantur pro galeis. [η] Alphoraz est piscis, qui non gignitur, sed in loco lutoso, ubi non est aqua, ex ipsius luti putredine in modum vermiculi creatur. Postea cum ascenderit aquam, crescit in piscem, durat autem modico tempore citoque dissolvitur.

Notes de source :

1. Abarenon piscis est fecundus, ut dicit Aristotiles, ovis multis. Hic aliorum piscium naturam non habet, ut motu et contactu maris ova concepta pariat. Pariturus ergo piscis iste ova sua naturali quodam instinctu fricat ventrem suum ad harenam, que contactu aspera est et gustu salsa, sicque concepta ova parit et educit fetus post tempus debitum. | 

2. Piscis abren hora tempestatis maris natos suos in ventre salvat et post tempestatem evomit eos. | 

3. Sicut piscis achandes sollicitus de pullis suis navibus maris aderet et fiunt immobiles naves omnibus propter ipsum. | 

4. Accipender piscis est, ut Plinius dicit, apud antiquos nobilissimus. Hic solus contra morem omnium piscium squamas habet toto corpore ad os versas. | 

5. Apud antiquos piscium nobilissimus habitus acipenser, unus omnium squamis ad os versis contra quam in nando meant, nullo nunc in honore est, quod equidem miror, cum sit rarus inventu. quidam eum elopem vocant. | 

6. Albirez piscis marinus est, ut dicit Aristotiles, de genere piscium, qui rugana dicuntur. Hic piscis albirez cutem habet spissam valde et adeo firmam ac duram, ut ipsa cute milites utantur pro galeis. | 

7. Alphoraz piscis est, ut dicit Aristotiles. Non gignitur, sed creatur ex calido et humido, et hoc in loco lutoso, qui aliquando aqua caret. Crescit ergo ex putredine luti illius, quando lacus non habet aquas, et creatur in modum vermiculi, et postea cum ascenderit aqua, crescit vermis ille in piscem. Durat autem modico tempore et cito dissolvitur.