Copier dans le presse-papierPour indiquer l’adresse de consultation« Copier dans le presse-papierSource de référenceCaput LXXXII
De purpura
[β] Plin. nat.9, 1262sourcesViuas capere contendunt, quia cum uita sucum eum euomunt. Et maioribus quidem purpuris detracta concha auferunt, minores cum testa uiuas frangunt, ita demum eum expuentes.
[γ] Plin. nat.9, 1283sourcesLingua purpurae longitudine digitali, qua pascitur perforando reliqua conchylia ; tanta duritia aculeo est. Aquae dulcedine necantur et sicubi flumen inmergitur ; alioqui captae et diebus quinquagenis uiuont saliua sua. Conchae omnes celerrime crescunt, praecipue purpurae : anno magnitudinem implent.
[δ] Plin. nat.9, 1324sourcesCapiuntur autem purpurae parvulis rarique textu veluti nassis in alto iactis. inest his esca, clusiles mordacesque conchae, ceu mitulos vidimus. has semineces, sed redditas mari avido hiatu revivescentes, appetunt purpurae porrectisque linguis infestant. at illae aculeo exstimulatae claudunt sese conprimuntque mordentia. ita pendentes aviditate sua purpurae tolluntur.
[ε] Plin. nat.9, 1335sourceseximitur postea vena quam diximus, .
[ζ] Plin. nat.9, 1356sources[…] laus ei summa in colore sanguinis concreti, nigricans aspectu idemque suspectu refulgens.
[η] Plin. nat.9, 1307sourcesconcharum ad purpuras et conchylia - eadem enim est materia, sed distat temperamento - duo sunt genera : bucinum minor concha ad similitudinem eius qua bucini sonus editur - unde et causa nomini -, rotunditate oris in margine incisa ; alterum purpura vocatur canaliculato procurrente rostro et canaliculi latere introrsus tubulato, qua proseratur lingua. praeterea clavatum est ad turbinem usque aculeis in orbem septenis fere, qui non sunt bucino, sed utrisque orbes totidem, quot habeant annos. bucinum non nisi petris adhaeret circaque scopulos legitur.
[θ] Plin. nat.9, 1318sourcesPurpurae nomine alio pelagiae vocantur. earum genera plura pabulo et solo discreta : lutense putre limo et algense nutritum alga, vilissimum utrumque. melius taeniense in taeniis maris collectum, hoc quoque tamen etiamnum levius atque dilutius. calculenses appellatur a calculo in mari, mire aptum conchyliis, et longe optimum purpuris dialutense, id est vario soli genere pastum.
[ι] Plin. nat.9, 1339sourcesCapi eas post canis ortum aut ante vernum tempus utilissimum, quoniam, cum cerificavere, fluxos habent sucos. […] macerari triduo iustum, quippe tanto maior vis, quanto recentior,
[κ] Plin. nat.9, 16010sourcesquae durioris testae sunt, ut murices, purpurae, salivario lentore, sicut acescente umore culices ; aqua spuma maris incalescente, cum admissus est imber ;
[1] Plinius libro IX. [α] Purpura florem illum tingendis vestibus expetitum in mediis habet faucibus, liquoris hoc minimi est in candida vena, unde pretiosus ille bibitur nigrantis rose colore sublucens. Reliquum corpus sterile. Vivunt autem purpurae plurimum annis septenis. Latent, sicut murices circa canis ortum tricenis diebus. Mutuoque attritu lentorem cujusdam cerae salivant, similiter et murices. [β] Purpuras autem vivas capere contendunt, quia cum vita sua succum illum evomunt et majoribus quidem conchis detracta concha auferunt. Minores vero cum testis frangunt, ita demum rorem eum excipientes tyrii. [γ] Lingua purpurae longitudine digitali, qua pascitur perforando reliqua conchylia, tanta est aculeo duritia. Aqua dulci enecantur et sicubi flumini immerguntur, alioquin captae etiam diebus quinquagenis vivunt saliva sua. Conchae omnes celerrime crescunt praecipueque purpurae, anno magnitudinem implent. [δ] Capiuntur autem purpurae parvulis rarisque conchis textu veluti nassis in alto iactis. Inest autem his esca ; clusiles mordacesque conchae quales videmus has semineces, sed mari redditas avido hiatu reviviscentes. Appetunt eas purpurae porrectisque linguis infestant, at ille aculeo extimulato claudunt sese comprimuntque mordentia. Ita pendentes aviditate sua purpurae tolluntur [ε] et vena praefata eximitur, [ζ] laus summa in colorem sanguinis concreti aspectu nigricans. Idemque suspectu refulgens. [η] Concharum ad purpuras et conchylia eadem est materia, sed temperamento distant, duo sunt genera, buccinum minor concha dicitur, ad similitudinem ejus buccinae qua sonus editur, alterum purpura vocatur, caniculatim procurrente rostro et caniculi latere introrsus tabulato quo lingua proferatur, propterea elevatum est ad turbinem usque aculeis in orbem septenis fere, qui non sunt in buccino. Sed utrisque sunt orbes totidem, quot habent annos. Buccinum non nisi petris adhaeret circaque scopulos legitur, [θ] purpurae alio nomine vocantur pelagiae. Plura sunt earum genera, pabulo et solo discreta, lucense putri lino et algense utrisque melius Teniense in Tenei maris ora collectum. Hoc quoque tamen etiam levius atque dilucidius. Calculose appellantur a calculo maris mire aptae conchyliis et longe optime purpuris. Dilutense, id est vario soli genere pastum. Alga enutritum vilissimum. [ι] Purpuras autem capi post canis ortum est utilissimum aut ante vernum tempus, quia cum fetificavere suos habent fluxus. Tantoque vis succi major, quanto recentior. [κ] Quae durioris testae sunt, ut murices ac purpurae lentore praeveniunt spuma maris incalescente cum admissus est imber. Item purpurae convivia regum adornant, amictus imbuunt. Aquarum ergo est, quod adoratur in regibus et aquarum est illa species quae fulget in vestibus.
[2] Ex libro de natura rerum. [λ] Purpurae sunt conchae marinae, quae verno tempore congregantur et attritae liquorem ore salivant, quem in mediis faucibus habent. Horum piscium conchae, infra annum magnitudinem implent, quod si ante in crescendo transcurrant vim libidinis auferunt nec ultra coire possunt, ut in tempore pretiosum liquorem pariant. Unde summa diligentia primo anno detrahuntur eis conchae vel confringuntur ne crescant, hoc liquore vestis purpurea tingi solet, qui color nigrantis rose more sublucet. Purpurae secundum Plinium foetidis odoribus capiuntur et cum semineces fuerint mari redditae reviviscunt.
Notes de source :
1. Purpurae vivunt annis plurimum septenis. latent sicut murices circa canis ortum tricenis diebus. congregantur verno tempore mutuoque attritu lentorem cuiusdam cerae salivant. simili modo et murices, sed purpurae florem illum tinguendis expetitum vestibus in mediis habent faucibus. |
2. Viuas capere contendunt, quia cum uita sucum eum euomunt. Et maioribus quidem purpuris detracta concha auferunt, minores cum testa uiuas frangunt, ita demum eum expuentes. |
3. Lingua purpurae longitudine digitali, qua pascitur perforando reliqua conchylia ; tanta duritia aculeo est. Aquae dulcedine necantur et sicubi flumen inmergitur ; alioqui captae et diebus quinquagenis uiuont saliua sua. Conchae omnes celerrime crescunt, praecipue purpurae : anno magnitudinem implent. |
4. Capiuntur autem purpurae parvulis rarique textu veluti nassis in alto iactis. inest his esca, clusiles mordacesque conchae, ceu mitulos vidimus. has semineces, sed redditas mari avido hiatu revivescentes, appetunt purpurae porrectisque linguis infestant. at illae aculeo exstimulatae claudunt sese conprimuntque mordentia. ita pendentes aviditate sua purpurae tolluntur. |
5. eximitur postea vena quam diximus, . |
6. […] laus ei summa in colore sanguinis concreti, nigricans aspectu idemque suspectu refulgens. |
7. concharum ad purpuras et conchylia - eadem enim est materia, sed distat temperamento - duo sunt genera : bucinum minor concha ad similitudinem eius qua bucini sonus editur - unde et causa nomini -, rotunditate oris in margine incisa ; alterum purpura vocatur canaliculato procurrente rostro et canaliculi latere introrsus tubulato, qua proseratur lingua. praeterea clavatum est ad turbinem usque aculeis in orbem septenis fere, qui non sunt bucino, sed utrisque orbes totidem, quot habeant annos. bucinum non nisi petris adhaeret circaque scopulos legitur. |
8. Purpurae nomine alio pelagiae vocantur. earum genera plura pabulo et solo discreta : lutense putre limo et algense nutritum alga, vilissimum utrumque. melius taeniense in taeniis maris collectum, hoc quoque tamen etiamnum levius atque dilutius. calculenses appellatur a calculo in mari, mire aptum conchyliis, et longe optimum purpuris dialutense, id est vario soli genere pastum. |
9. Capi eas post canis ortum aut ante vernum tempus utilissimum, quoniam, cum cerificavere, fluxos habent sucos. […] macerari triduo iustum, quippe tanto maior vis, quanto recentior, |
10. quae durioris testae sunt, ut murices, purpurae, salivario lentore, sicut acescente umore culices ; aqua spuma maris incalescente, cum admissus est imber ; |
11. Purpure similiter conche marine sunt, ut dicit Plinius, que vivunt annis plurime septenis. Latent circa Canis ortum tricenis diebus. Congregantur verno tempore et attritum liquorem ore salivant. In mediis habent faucibus hunc liquorem. Purpure conche infra annum magnitudinem implent. Quod si ante transcurrant crescendo, conche vim libidinis auferunt nec ultra coire possunt vel concipere, ut in tempore pretiosum liquorem pariant. Unde summa diligentia fit, ut in primo anno purpuris conche detrahantur vel confringantur, ne crescant. Hoc liquore vestes, que purpuree dicuntur, tingi solent. Hic color nigrantis rose colore sublucet. Purpure cum semineces fuerint mari reddite, reviviscunt. Purpure fetidis odoribus capiuntur.